Subsidieverdelingssystemen

Op basis van artikel 4:26 lid 1 Awb geldt dat bij een subsidieplafond de wijze van verdeling van het beschikbare subsidiebedrag moet worden bepaald bij of krachtens wettelijk voorschrift. De verdelingsregels moeten bij de bekendmaking van het subsidieplafond worden vermeld. Slechts in uitzonderlijke gevallen kan van dit rechtszekerheidsbeginsel worden afgeweken (ECLI:NL:RVS:2018:2310).

Wijzen van verdeling

Er zijn verschillende mogelijkheden van verdeling van subsidies. Als uitgangspunt geldt het gelijkheidsbeginsel. Voorbeelden van verdelingsregels zijn:

i) Verdeling op grond van de volgorde van binnenkomst

Verdeling conform het systeem ‘wie het eerst komt, wie het eerst maalt’ wordt voor sommige gevallen als het enige praktische hanteerbare systeem gehanteerd. De mate van nauwkeurigheid, zoals bijvoorbeeld de datum van ontvangst of de datum en tijdstip van ontvangst, kan hierbij uiteenlopen.

Voor zover er niets is bepaald in desbetreffende subsidieregeling, moet er worden aangenomen dat ook de onvolledige aanvragen direct meetellen in de volgorde. Een bestuursorgaan voorkomt dit veelal door in de subsidieregeling op te nemen dat als dag van aanvraag geldt, de dag waarop de subsidieaanvraag volledig is ingediend.

ii) Rangschikking op basis van vergelijkende toets oftewel een tender

Een andere wijze van verdeling, is door een rangorde aan de hand van een vergelijkende toets te maken. Gedachte achter dit systeem is dat de beste aanvragen voorrang krijgen.

Uit rechtspraak volgt dat het op zichzelf is toegestaan dat beoordelingscriteria pas eerst na ontvangst van de aanvragen worden bepaald, zonder dat er nog aanvullende of toelichtende informatie kan worden ingediend. Wel dienen er ten behoeve van voldoende mate van transparantie eisen te worden gesteld aan de wijze waarop achteraf wegingen en waarderingen hebben plaatsgevonden (ECLI:NL:CBB:2015:346).

De algemene lijn binnen de rechtspraak is dat het meenemen van informatie die dateert na sluiting van de aanvraagperiode zich niet verdraagt met de gelijktijdige en onderlinge beoordeling en rangschikking van aanvragen die in dit verdelingssysteem centraal staan.

iii) Loting

Een andere verdeelmogelijkheid is een loting. Uit rechtspraak volgt dat indien het aannemelijk is dat het bestuursorgaan de volgorde van binnenkomt niet kan bepalen, het bestuursorgaan aanvullend een loting mag toepassen (ECLI:NL:RVS:2007:BA9794). Hoewel uit rechtspraak volgt dat een loting niet in strijd is met het verbod op willekeur, kunnen er gegronde juridische vragen ontstaan bij onvolledige aanvragen of verhoging van het subsidieplafond.

iv) Evenredige verdeling

Tenslotte is het evenredig verdelen van het subsidiebedrag over alle aanvragen een manier om een subsidiebedrag te verdelen. Bij een evenredige verdeling is de hoogte van het subsidiebedrag vooraf niet vast te stellen, deze is namelijk ook afhankelijk van het aantal aanvragers.