Begrotingssubsidies en incidentele subsidies

Begrotingssubsidie

Begrotingssubsidies worden verleend op basis van een in de begroting van een bestuursorgaan opgenomen subsidiebedrag voor een bepaalde (groep) begunstigde(n). Voorwaarde is dat de begroting van het bestuursorgaan dat de subsidie verstrekt de naam van de ontvanger vermeldt en ook het maximale bedrag dat hij ontvangt. De wetgever vond het gerechtvaardigd deze manier van subsidiëren uit te zonderen van de regel dat hiervoor een wettelijke grondslag moet zijn omdat er bij begrotingssubsidies vaak maar één of enkele ontvangers zijn. Het tot standbrengen van een wettelijke grondslag zou een relatief zware last voor de bevoegde wetgever betekenen, terwijl de noodzaak daartoe in mindere mate aanwezig is indien de begroting de ontvanger vermeldt. Het nadeel dat in dat geval een regeling ontbreekt die de verhouding tussen de subsidieverstrekker en -ontvanger regelt, wordt volgens de wetgever ondervangen doordat veel bepalingen van de subsidietitel van de Awb sowieso van toepassing zijn of kunnen worden verklaard op deze verhouding.

Incidentele subsidie

Incidentele subsidies zijn subsidies die eenmalig worden verstrekt en die hun oorsprong niet vinden in een subsidieregeling, beleid of begroting. Bij incidentele subsidies wordt de eis gesteld dat deze voor ten hoogste vier jaar mag worden verstrekt omdat er anders uiteraard geen sprake meer is van een incident.

Géén subsidieplafond

De begrotingssubsidie en de incidentele subsidie kennen dus geen wettelijke grondslag. Dat houdt ook in dat ingevolge artikel 4:22 Awb bij beide subsidies in principe geen subsidieplafond bestaat. In dat artikel wordt namelijk de link gelegd met subsidies met een wettelijke basis. De ratio daarachter is dat een subsidieplafond alleen zin heeft als er aanvragen van verschillen de aanvragers worden verwacht die voor dezelfde activiteiten subsidie willen ontvangen.

De aanname dat bij een subsidie waarvan de grondslag ligt in vermelding op de begroting of wanneer sprake is van een incidentele subsidie een subsidieplafond ontbreekt, roept vragen op. De consequentie ervan is dat er geen verdelingsregels van toepassing zijn en het transparantiebeginsel niet in acht behoeft te worden genomen. Er wordt echter maar een beperkte hoeveelheid subsidie verstrekt, terwijl het niet onwaarschijnlijk is dat andere partijen die subsidie of een vergelijkbare subsidie ook zouden willen ontvangen. Het is onduidelijk waarin de rechtvaardiging wordt gevonden om deze andere partijen de mogelijkheid te ontnemen naar deze subsidies mee te dingen. Nieuwkomers lijken meer kans te hebben achter het net te vissen.

De Europese regelgeving omtrent het verstrekken van (Europese) subsidies is hierin overigens strenger. Het niet transparant verstrekken van een dergelijke subsidie is onder die regelgeving niet mogelijk.

Ook bij het verstrekken van begrotings- of incidentele subsidies kan er dus wel degelijk sprake zijn van schaarste. In dat geval lijkt het dan ook redelijk om ook bij subsidies zonder wettelijke grondslag transparant te werk te gaan. Wij volgen de ontwikkelingen in de rechtspraak nauwgezet. Onze advocaten kunnen u van dienst zijn en beantwoorden uw vragen graag.