icon

Verplichte aanspreektitel voor online aankopen: toegestaan of niet?

Bij online winkelen is de klant voorafgaand aan een bestelling vaak verplicht om een aanspreektitel te kiezen, zoals “de heer” of “mevrouw”. Het Hof van Justitie van de Europese Unie heeft onlangs geoordeeld dat deze verplichting bij een online aankoop in strijd kan zijn met de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Wat betekent dit voor webshops en het bestelproces?

Is een aanspreektitel echt nodig?

Deze zaak ging over SNCF Connect, een dochter van de Franse spoorwegmaatschappij SNCF die trein- en vervoersbewijzen verkoopt. Klanten moesten bij een aankoop een aanspreektitel opgeven. De Franse vereniging Mousse stapte naar de rechter, omdat deze verplichting niet zou voldoen aan de AVG. De klacht werd aanvankelijk afgewezen door de Franse gegevensbeschermingsautoriteit, de Commission nationale de l’informatique et des libertés (CNIL). Vervolgens wendde Mousse zich tot de hoogste Franse bestuursrechter, die op zijn beurt prejudiciële vragen stelde aan het Hof.

Het Hof heeft vervolgens geoordeeld dat het verwerken van een aanspreektitel voor gepersonaliseerde communicatie op basis van genderidentiteit niet noodzakelijk is voor:

  1. de uitvoering van een overeenkomst. Een aanspreektitel is immers niet noodzakelijk om de goede uitvoering van een spoorvervoerovereenkomst mogelijk te maken.
  2. het gerechtvaardigde belang van de spoorwegonderneming. SNCF Connect beschouwde direct marketing als gerechtvaardigd belang voor het opvragen van aanspreektitels. De verwerking van de aanspreektitel moet wel noodzakelijk zijn om dat belang na te streven, en dat is hier niet het geval, onder meer omdat de verwerking van genderidentiteit niet strikt noodzakelijk is voor commerciële communicatie.

Gegevensminimalisatie

Behalve het ontbreken van een rechtmatige grondslag, speelt ook het beginsel van gegevensminimalisatie een significante rol. SNCF mag niet meer persoonsgegevens verwerken dan strikt noodzakelijk is voor het doel waarvoor ze worden verzameld. Bij het verplicht opgeven van een aanspreektitel zonder duidelijke noodzaak wordt dit beginsel dus geschonden. SNCF Connect had in dit geval eenvoudig gebruik kunnen maken van inclusieve aanspreekvormen die geen verband houden met genderidentiteit, zoals “Beste klant” of “Beste reiziger”.

Wat zijn de consequenties?

De uitspraak van het Hof heeft directe gevolgen voor webshops in de EU. Als persoonsgegevens verplicht worden opgevraagd voor een bepaald doel zonder dat deze noodzakelijk zijn om dat doel te bereiken, is er sprake van inbreuk op de AVG. Bedrijven moeten dus kritisch kijken naar persoonsgegevens die worden verzameld. Als een persoonsgegeven niet noodzakelijk is, mag deze simpelweg niet verplicht worden opgevraagd.

Tips voor webwinkeliers

Wat kunnen webshops hiervan leren? Drie praktische tips:

  1. Denk kritisch na over welke gegevens je echt nodig hebt. In veel gevallen is het verwerken van een naam, adres, e-mailadres en betaalinformatie voldoende voor een online aankoop.
  2. Als je toch een aanspreektitel wilt verwerken, bijvoorbeeld om de aanhef van mails af te stemmen op de wensen van de klant, maak dit veld dan optioneel. Dwing klanten niet om een keuze te maken.
  3. Laat het bestelproces onder de loep nemen door een specialist om te voorkomen dat de AVG en andere regels worden overtreden.

Conclusie

Het verplicht opgeven van een aanspreektitel lijkt misschien een klein detail, maar kan zonder noodzaak ongewenste gevolgen hebben. Deze uitspraak onderstreept het belang van gegevensminimalisatie; persoonsgegevens worden alleen rechtmatig verwerkt als de verwerking noodzakelijk is voor het te behartigen doel.

Zeker weten of uw webshop AVG-proof is? Neem dan gerust contact op.

Heeft u vragen?

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.
Verplichte aanspreektitel voor online aankopen: toegestaan of niet?

Bo van Maaren's recente blogs

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief