Joram Verstoep, 7 juni 2024

Volmacht en vertegenwoordiging bij het sluiten van een contract

Deze blog is onderdeel van de serie contractenrecht.

Inleiding

Rechtspersonen zoals een vennootschap, een vereniging of een stichting kunnen aan het rechtsverkeer deelnemen (artikel 2:5 jo. 3:32 BW). Voor het verrichten van feitelijke handelingen zijn zij echter afhankelijk van natuurlijke personen. Hoe werkt dit juridisch?

Vertegenwoordiging door het bestuur

Natuurlijke personen kunnen bevoegd zijn om namens een rechtspersoon te handelen. Dit geldt in de eerste plaats voor bestuurders. Zij vertegenwoordigen in beginsel uit hoofde van hun functie de rechtspersoon. In sommige gevallen mogen zij dat zelfstandig doen. Een bestuurder is dan zelfstandig bevoegd om namens de rechtspersoon te handelen.

In andere gevallen is de bestuurder slechts bevoegd indien hij gezamenlijk met één of meer andere bestuurders optreedt. In het handelsregister van de Kamer van Koophandel staat vermeld of bestuurders zelfstandig of gezamenlijk bevoegd zijn.

Volmacht

Ook anderen, zoals werknemers, kunnen een rechtspersoon binden, bijvoorbeeld als zij daarvoor een volmacht hebben gekregen. Volmacht is de bevoegdheid die een volmachtgever verleent aan een ander, de gevolmachtigde, om in zijn naam rechtshandelingen te verrichten (artikel 3:60 lid 1 BW).

Er komt een overeenkomst tussen de achterman en een wederpartij tot stand als de tussenpersoon over een toereikende volmacht beschikte toen hij namens de achterman met de wederpartij contracteerde (artikel 3:60 lid 1 jo. 3:66 lid 1 BW).

Schijn van volmachtverlening

Tussen de wederpartij en de tussenpersoon kan het onduidelijk zijn of de wederpartij een volmacht aan de tussenpersoon heeft verleend, omdat een volmacht ook stilzwijgend kan worden verleend (artikel 3:61 lid 1 BW). Misschien heeft de achterman de tussenpersoon daartoe uitdrukkelijk of stilzwijgend een volmacht verleend (artikel 3:33 jo. 3:61 lid 1 BW), en misschien heeft hij dat niet gedaan of willen doen, maar heeft de tussenpersoon daarop wel vertrouwd en mogen vertrouwen (artikel 3:35 jo. 3:61 lid 1 BW).

De wederpartij zou een beroep kunnen doen op artikel 3:61 lid 2 BW en kunnen stellen dat zij erop heeft vertrouwd en erop heeft mogen vertrouwen dat de tussenpersoon wel degelijk over een toereikende volmacht beschikte, en dat dit vertrouwen voor rekening en risico van de achterman dient te komen. Uit de tekst van artikel 3:61 lid 2 BW volgt dat daarvoor een verklaring of gedraging (toedoen) van de achterman nodig is, maar de Hoge Raad verruimde het criterium tot omstandigheden die voor rekening en risico komen van de achterman en waaruit naar verkeersopvattingen een schijn van vertegenwoordigingsbevoegdheid kan worden afgeleid. Zie onze eerdere blog.