icon

Wanneer heeft de vennootschap kennis?

In de praktijk ontstaan regelmatig discussies of een vordering is verjaard of niet. Eén van de discussiepunten is wanneer de verjaringstermijn van een vordering tot schadevergoeding begint te lopen. Deze termijn begint te lopen zodra de benadeelde bepaalde kennis heeft verkregen. Maar wat als de benadeelde een vennootschap is waarvan haar oud-bestuurders bewust kennis voor de vennootschap verborgen hebben gehouden?

In een arrest van 11 september 2020 gaat de Hoge Raad hierop in.

Casus

HDI-Gerling Verzekeringen N.V. (hierna: HDI) is een verzekeringsmaatschappij. Tot 7 april 2008 bood HDI via een gevolmachtigd agent bepaalde verzekeringen in Aruba aan. De bestuurder van deze agent heeft op 5 december 2007 samen met twee bestuurders en een commissaris van HDI de vennootschap Treston Insurance Company (Aruba) N.V. (hierna: Treston) opgericht. Vervolgens heeft HDI op 7 april 2008 haar Arubaanse verzekeringsportefeuille tegen een koopsom van slechts 1 Arubaanse florin overgedragen aan Treston. Treston kreeg daardoor recht op de premiebetalingen. Tevens werden tussen Treston en HDI herverzekeringscontracten gesloten. Voornoemde bestuurders en commissaris van HDI (hierna: de functionarissen) ontvingen daarbij provisie.

Door aldus te handelen hebben de functionarissen en de bestuurder van de gevolmachtigd agent persoonlijk voordeel behaald ten laste van HDI en derhalve fraude gepleegd. Na ontdekking van deze fraude, heeft HDI de functionarissen ontslagen en op onrechtmatige daad en onbehoorlijk bestuur gebaseerde vorderingen tegen hen ingesteld, alsmede op onrechtmatige daad gebaseerde vorderingen tegen Treston en de bestuurder van de gevolmachtigd agent. Ook zijn de functionarissen strafrechtelijk voor fraude vervolgd.

Procedure

De rechtbank heeft voor recht verklaard dat de zojuist genoemde (rechts)personen jegens HDI hoofdelijk aansprakelijk zijn. Zij zijn veroordeeld tot vergoeding van de door HDI ter zake geleden schade. Het hof heeft het vonnis van de rechtbank bekrachtigd.

Daartegen komt alleen Treston in cassatie op. Zij heeft gesteld dat de vordering jegens haar in 2013 zou zijn verjaard nu HDI door middel van de functionarissen sinds 2008 op de hoogte was van het feit dat (ook) Treston onrechtmatig jegens HDI had gehandeld en schade aan HDI had veroorzaakt.

Subjectieve verjaringstermijn

Op grond van artikel 3:310 lid 1 BW verjaart een rechtsvordering tot schadevergoeding (i) ofwel vijf jaar nadat de benadeelde zowel met de schade als met de daarvoor aansprakelijke persoon bekend is geworden (de subjectieve termijn) en in elk geval (ii) twintig jaar na de gebeurtenis waardoor de schade is veroorzaakt (de objectieve termijn), tenzij één van de in artikel 3:321 BW genoemde gronden zich voordoet of een beroep op verjaring naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar dient te worden geacht. Tevens kan de verjaring door schriftelijke aanmaning of door erkenning worden gestuit.

De eis dat de benadeelde bekend is geworden met zowel de schade als de daarvoor aansprakelijke persoon dient aldus te worden opgevat dat het hier gaat om een daadwerkelijke bekendheid. De verjaringstermijn begint pas te lopen op de dag na die waarop de benadeelde daadwerkelijk in staat is een rechtsvordering tot vergoeding van de schade in te stellen.

Toerekening van kennis

Een vennootschap kan aan het rechtsverkeer deelnemen, maar is voor het verrichten van feitelijke handelingen afhankelijk van natuurlijke personen. Bij een vennootschap is het daarom niet altijd eenvoudig om vast te stellen of zij met een bepaald feit bekend is geraakt. Beslissend is of kennis in het maatschappelijk verkeer heeft te gelden als kennis van de vennootschap. Omdat een vennootschap in beginsel door haar bestuur wordt vertegenwoordigd, wordt kennis van het bestuur in veel gevallen toegerekend aan de vennootschap.

Arrest Hoge Raad

Zoals toegelicht, heeft Treston in cassatie gesteld dat de vordering jegens haar zou zijn verjaard nu HDI door middel van de functionarissen in 2008 op de hoogte was van het feit dat (ook) Treston onrechtmatig jegens HDI had gehandeld en schade aan HDI had veroorzaakt. Het betoog dat de kennis van de functionarissen zou zijn toe te rekenen aan HDI, wordt in navolging van het hof en de rechtbank ook door de Hoge Raad niet gevolgd. Volgens de Hoge Raad brengt de aard van de functie van bestuurder van een vennootschap weliswaar mee dat zijn wetenschap in het maatschappelijk verkeer heeft in beginsel te gelden als wetenschap van de vennootschap, maar kan dit onder bijzondere omstandigheden anders zijn. Van zulke omstandigheden is sprake in onderhavig geval, aldus de Hoge Raad.

Immers, Treston heeft met het oog op eigen financieel voordeel eraan meegewerkt dat andere betrokkenen binnen HDI onkundig werden gehouden van de belangenverstrengeling van de functionarissen en hun persoonlijke financiële belangen bij de herverzekeringsconstructie. De Hoge Raad heeft geoordeeld dat in zo een geval de kennis van de functionarissen niet aan HDI kan worden toegerekend. In een geval als het onderhavige, waarin fraudeurs met een verjaringsverweer aan aansprakelijkheid proberen te ontkomen, kan volgens de Hoge Raad van toerekening van kennis aan de vennootschap geen sprake zijn. Treston wordt om deze reden een beroep op verjaring ontzegd.

Heeft u vragen over de verjaring van een vordering of toerekening van kennis? Neem gerust contact met ons op.

Heeft u vragen?

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.
Wanneer heeft de vennootschap kennis?

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief