Eigendomsvoorbehoud

Leveranciers en hun afnemers komen vaak overeen dat de leverancier de verkochte zaak levert, maar dat de afnemer pas op een later moment moet betalen. Zeker tussen zakelijke partijen is dit niet ongebruikelijk. De leverancier neemt dan echter wel een risico. Wat als de afnemer niet of te laat betaalt? Of zelfs failliet gaat? Indien de leverancier de zaak wel heeft geleverd, maar de afnemer niet heeft betaald en de afnemer gaat failliet, staat de leverancier meestal met lege handen. Hij zal veelal slechts zijn vordering kunnen indienen in het faillissement; de ervaring leert dat de concurrente schuldeisers niets of slechts een klein deel van hun vordering uitgedeeld krijgen.

Net als door middel van andere zekerheidsrechten, kan de schade van de leverancier worden beperkt door gebruik te maken van eigendomsvoorbehoud. Het eigendomsvoorbehoud kan op verschillende manieren worden vormgegeven, maar de meest gangbare is dat de overdracht van de eigendom van de zaak wordt opgeschort, totdat de afnemer heeft betaald.

Het eigendomsvoorbehoud kent echter wel een aantal belangrijke beperkingen. Het kan slechts geldig worden bedongen ter zake van vorderingen betreffende de tegenprestatie voor alle door de leverancier aan de afnemer geleverde of nog te leveren zaken, bepaalde bijbehorende werkzaamheden en voor vorderingen tot schadevergoeding wegens het niet nakomen door de afnemer. Een verdergaand beding wordt voor zover het verder gaat, voor ongeschreven gehouden. Het toepassingsbereik is dus minder ruim dan dat van bijvoorbeeld pand- en hypotheekrechten. Enkele andere aandachtspunten vindt u in deze blog.

Daarentegen biedt het eigendomsvoorbehoud ook weer een aantal voordelen. Zo is het makkelijker te bewerkstelligen dan een stil pandrecht. Een stil pandrecht dient bij notariële of geregistreerde onderhandse akte te worden gevestigd, terwijl een eigendomsvoorbehoud zelfs in de algemen voorwaarden kan zijn opgenomen. Vanzelfsprekend kunnen eigendomsvoorbehouden ook worden gecombineerd met (stille) pandrechten.

Een veelgebruikt eigendomsvoorbehoudbeding vindt u hieronder.

1. Alle geleverde en nog te leveren zaken blijven uitsluitend eigendom van verkoper, totdat alle vorderingen die verkoper op koper heeft of zal verkrijgen, waaronder in ieder geval de vorderingen genoemd in artikel 3:92 lid 2 BW volledig zijn betaald.
2. Zolang de eigendom van de zaken niet op koper is overgegaan, mag deze de zaken niet verpanden of aan derden enig ander recht daarop verlenen, behoudens binnen de normale uitoefening van zijn bedrijf. Koper verplicht zich op eerste verzoek van verkoper mee te werken aan de vestiging van een pandrecht op de vorderingen die koper uit hoofde van doorlevering van zaken op zijn afnemers verkrijgt of zal verkrijgen.
3. Koper is verplicht de zaken die onder eigendomsvoorbehoud zijn afgeleverd, met de nodige zorgvuldigheid en als herkenbaar eigendom van verkoper te bewaren.
4. Verkoper is gerechtigd de zaken die onder eigendomsvoorbehoud zijn geleverd en nog bij koper aanwezig zijn, terug te nemen indien koper in gebreke is met de nakoming van zijn betalingsverplichtingen of in betalingsmoeilijkheden verkeert of dreigt te gaan verkeren. Koper zal verkoper te allen tijde vrije toegang verlenen tot zijn terreinen en/of gebouwen ter inspectie van de zaken en/of ter uitoefening van de rechten van verkoper.

Als u vragen hebt over eigendomsvoorbehoud of over andere vormen van zekerheden, neem dan gerust contact met ons op. Wij zijn u graag van dienst.