Werkgeverschap in tijden van corona

Naast vragen over de tijdelijke noodmaatregelen, eventuele bedrijfssluitingen en mogelijk ontslag, krijgen we ook veel vragen van werkgevers die overwegen hun bedrijf, of een aantal bedrijfsprocessen, anders in te richten. De vraag is dan in hoeverre ze hun personeel ander werk kunnen opdragen, om die nieuwe activiteiten mogelijk te maken.

Over die bevoegdheid is altijd al veel te doen, ook zonder dat virussen hele bedrijfstakken stilleggen, maar de huidige crisis voegt uiteraard een extra dimensie toe aan de discussie.

Heel in het kort geldt dat een werkgever de vrijheid heeft extra/andere taken op te leggen wanneer die voldoende raakvlakken hebben met het oorspronkelijke werk. Dit valt binnen zijn normale instructiebevoegdheid. Actueel voorbeeld is dat van werknemers nu verwacht mag worden dat ze thuiswerken, of hun desk regelmatig reinigen, ook wanneer dat niet in hun functieomschrijving staat.

Als de wijzigingen verder gaan is er in feite sprake van een wijziging van de arbeidsovereenkomst. Is daarin de bevoegdheid eenzijdig wijzigingen aan te brengen opgenomen, dan kan de werkgever, mits die daarbij een “zwaarwegend belang” heeft, een wijziging afdwingen.

Als zo’n wijzigingsbeding ontbreekt, wordt het pas echt ingewikkeld.

In de jusrisprudentie is een lijn te ontwaren die er op neerkomt dat als de omstandigheden daartoe nopen, van een werknemer een meegaande houding mag worden verwacht wanneer de werkgever een redelijk voorstel tot wijziging doet. Dit is gebaseerd op de – erg algemene – eisen van goed werknemerschap. De afweging van wat redelijk is en hoe meegaand men moet zijn wordt in deze tijden uiteraard gekleurd door de coronacrisis.

Naarmate een bedrijf daardoor ernstiger in het voortbestaan wordt bedreigd mag er naar verwacht méér soepelheid van de werknemer worden verwacht. Dat geldt temeer nu veelal sprake zal zijn van tijdelijke wijzigingen.
Dat gaat echter dan weer niet zover dat een werknemer gezondheidsrisico’s zou moeten aanvaarden. Wanneer zij in hun nieuwe taken geen 1,5 meter afstand tot elkaar of klanten zouden kunnen houden zie ik het somber in voor de mogelijkheid van hun werkgever om hen die taken op te leggen.

Gewijzigde omstandigheden zijn in ons rechtssysteem, specifiek in ons Burgerlijk Wetboek, grond om al gemaakte afspraken, inclusief die in een arbeidsovereenkomst, aan te passen.
Zoals zo vaak in het (arbeids)recht, hangt veel af van “de omstandigheden van het geval”. Dat verandert nu niet. Maar de huidige coronacrisis is ontegenzeggelijk een omstandigheid die moet worden gewogen. Er zijn nu vrijwel zeker wijzigingen afdwingbaar die we enkele weken geleden niet voor mogelijk hadden gehouden.

Wilt u van gedachten wisselen over wat binnen uw organisatie kan; of over wat uw werkgever van u mag verlangen, dan vind u ons daarvoor beschikbaar.