Nikab leidt tot korting bijstand

Deze week heeft de Centrale Raad van Beroep, de hoogste rechter in administratieve zaken, geoordeeld dat de gemeente Utrecht terecht een korting had toegepast op de bijstandsuitkering van een moslima vanwege het feit dat ze een gezichtsbedekkende sluier droeg.

De participatiewet – de wet op basis waarvan bijstandsuitkeringen worden toegekend – stelt dat wie een bijstandsuitkering ontvangt, zijn best moet doen om betaald werk te krijgen. In dat kader dienen zij zich ook qua kleding en verzorging zodanig te presenteren dat zij daadwerkelijk kans maken op een baan. Wie dus, bijvoorbeeld, ongewassen en in vieze kleren op een sollicitatiegesprek verschijnt kan daarvoor een sanctie verwachten.

Gemeenten – en rechters – hadden echter vaak moeite met religieuze kleding, uiteraard vooral met boerka's en nikabs, omdat die weliswaar de kans op een baan ernstig verkleinen, maar werden geschaard onder het grondrecht van de godsdienstvrijheid.

In Utrecht wilde een moslima die een nikab droeg best deelnemen aan een training die haar betere vooruitzichten moest geven op de arbeidsmarkt, maar zij wilde haar gezichtssluier tijdens die bijeenkomsten niet afdoen. De trainers vonden een hoofddoek geen bezwaar, maar wilden wel graag kunnen zien wie ze in de groep hadden, en vonden gezichtsbedekking voor het groepsleerproces niet bevordelijk; zij verboden dus het dragen van de nikab in de klas. Ook na gesprekken en waarschuwingen gaf de vrouw aan dat haar sluier voor haar belangrijker was dan haar kansen op werk of een uitkering. Daarop kortte de gemeente haar uitkering gedurende een aantal maanden met 30%.

De Cenrale Raad windt er geen doekjes om. Inderdaad is het verbod op een nikab tijdens deze trainingen een inbreuk op haar godsdienstvrijheid, maar het belang van de gemeente gaat voor. De vrouw doet immers door zich in feite van de arbeidsmarkt af te sluiten een onterecht beroep op publieke middelen, en een korting is dan een passende sanctie.

Deze uitspraak past in de lijn van de Europese rechter die bevestigde dat werkgevers onder omstandigheden van hun werknemers mogen verlangen dat zij zich "religie-neutraal" kleden. Als werkgevers geen nikab hoeven te accepteren, leidt de keuze voor zo'n sluier vrijwel automatisch tot onbemiddelbaarheid. Maar ook past het korten van een uitkering wegens het dragen van een nikab bij het wetsvoorstel dat gezichtsbedekkende kleding in een aantal situaties verbiedt.