Aansprakelijkheid voor schade Bokito

We worden de laatste week overspoeld door leuke, semi-leuke en minder leuke artikeltjes over de vorige week uit zijn apenverblijf ontsnapte gorilla die een bezoekster van de dierentuin fors heeft toegetakeld. De bespiegelingen over de aantrekkingskracht van apen op vrouwen waren niet van de lucht, en vrij algemeen was de teneur dat het Heel Dom van de bezoekster was geweest dat ze tegen Bokito had gelachen. Iedereen wist plots dat je dat bij een aap nooit moet doen, want apen zien een lach als dreigend. Dat de vrouw schadevergoeding van de dierentuin eist wordt kennelijk bespottelijk gevonden. Het was toch zeker haar Eigen Schuld…

Maar de vrouw heeft in rechte het gelijk waarschijnlijk volstrekt aan haar zijde.
De eigenaar van een dier is namelijk bijna per definitie aansprakelijk voor schade die het dier toebrengt, dit heeft de Hoge Raad al een tijd gelden uitgesproken. Of de eigenaar terzake van het vertoonde gedrag van het dier enige schuld treft doet niet eens ter zake.

Dat zou wellicht anders kunnen zijn wanneer de bezoekster een groot aandeel droeg in het gebeuren, dat wil zeggen wanneer er sprake is van eigen schuld of van wat risico-aanvaarding wordt genoemd.
Eigen schuld is niet aan de orde; de vrouw heeft Bokito niet uitgelokt met het doel in elkaar gemept te worden. Van risico aanvaarding is sprake wanneer iemand zich willens en wetens in situaties begeeft die gevaar op schade met zich brengen. Dit wordt wel aangenomen bij het deelnemen aan teamsporten bij voorbeeld, een (niet opzettelijke) bal in je gezicht is “all in the game”. Maar wie durft te zeggen dat een bezoeker aan de dierentuin risico op letsel, toegebracht door wilde dieren, aanvaardt? In jurisprudentie is uitgemaakt dat ruiters die van een manegepaard worden afgegooid niet kan worden tegengeworpen dat ze het risico op letsel hadden aanvaard door bij de manege te gaan rijden. De betrokken ruiter kreeg de schade vergoed, zélfs al hanteerde de manege algemene voorwaarden die aansprakelijkheid uitsloten. Hoeveel minder dan een ruiter aanvaardt de dierentuinbezoeker de kans op schade…

Dat de vrouw beter had moeten weten is, hoe zeer “iedereen” het daar ook over eens lijkt, nog maar de vraag. De dierentuin had geen aanleiding gezien terzake instructies aan bezoekers te geven, of waarschuwingsbordjes op te hangen. Bezoekers aan dierentuinen zijn doorgaans geen deskundigen in dierengedrag. Inmiddels worden ook geluiden vernomen van deskundigen die weerspreken dat Bokito zich bedreigd zou hebben gevoeld.
Daar komt bij dat Bokito’s verblijf in Blijdorp niet voldeed aan de laatste inzichten op het gebied van apenbeveiliging. Nieuwe dierentuinen moeten een veel bredere gracht aanleggen. Dat wil zeggen dat kennelijk bekend is dat een gorilla niet altijd wordt tegengehouden door een gracht als in Blijdorp. De vraag dringt zich dan ook op of niet juist de dierentuin beter had moeten weten, en mensen en dieren beter tegen elkaar had moeten beschermen.
De zaak zal dan ook nog wel een staartje krijgen.