Praktijkgebieden: Intellectuele eigendom
In artikel 16b en 16c van de Auteurswet is geregeld dat men enkele exemplaren van auteursrechtelijk beschermde werken mag maken voor eigen oefening, studie of gebruik, zolang dat gebruik geen commercieel oogmerk heeft. Een gekopieerd exemplaar voor eigen gebruik wordt een “thuiskopie” genoemd. Als aan alle voorwaarden wordt voldaan dan is voor die kopie geen toestemming nodig van de auteursrechthebbende. Wanneer die kopie wordt gemaakt op een fysieke drager, zoals een externe harddisk, telefoon of tablet, dan is men daarvoor een kleine vergoeding verschuldigd aan de auteursrechthebbende, de zogenoemde thuiskopievergoeding. Die vergoeding is verdisconteerd in de koopprijs van deze fysieke dragers. Zonder dat je daar erg in had, heb je dus waarschijnlijk al vaak een thuiskopievergoeding betaald.
Verschillende streamingdiensten bieden tegenwoordig de mogelijkheid om “offline” te streamen. Dat houdt in dat muziek, een film of serie tijdelijk wordt gedownload op een apparaat zodat die op een ander moment offline kan worden beluisterd of bekeken. Meestal zijn daar door streamingdiensten beperkingen aan verbonden. Zo is een film of serie vaak tot uiterlijk dertig dagen na het downloaden offline beschikbaar. Bij het opzeggen van een abonnement vervalt natuurlijk logischerwijs ook de mogelijkheid om eerder gedownloade muziek of films te beluisteren of te bekijken.
HP stelde zich in 2019 in een procedure tegen de Stichting Onderhandelingen Thuiskopievergoeding vanwege de voornoemde beperkingen op het standpunt dat offline kopieën van muziek en films, zoals die door streamingdiensten worden aangeboden, niet kwalificeren als thuiskopieën. In de optiek van HP hebben streamingdiensten namelijk de controle over die thuiskopieën en niet de eindgebruikers. Het standpunt van HP is natuurlijk niet verrassend voor een producent van laptops. Voor het bepalen van de hoogte van de thuiskopievergoeding van gegevensdragers is namelijk van belang hoe vaak er thuiskopieën op een bepaalde fysieke drager worden gemaakt.
De rechtbank Den Haag oordeelde in 2019 dat offline streaming copies (ook wel “tethered downloads” genoemd) vallen aan te merken als thuiskopieën in de zin van de Auteurswet. Het waren volgens de rechtbank namelijk feitelijk reproducties die worden gemaakt voor privégebruik. Dat men via de streamingdiensten ook al een licentievergoeding betaalt, deed volgens de rechtbank niet af aan het Nederlandse systeem van de thuiskopievergoeding. De rechtbank vond het ook niet nodig om hierover prejudiciële vragen te stellen het Hof van Justitie.
In 2022 werd de zaak opnieuw voorgelegd aan het gerechtshof Den Haag. HP stelde zich op het standpunt dat een tethered download geen thuiskopie is omdat deze niet door een natuurlijk persoon en voor eigen gebruik wordt gemaakt. Technisch gezien is dat inderdaad het geval. De kopie wordt immers niet door de gebruiker gemaakt maar door de streamingdienst. De gebruiker hoeft enkel op de knop “download” te drukken en geeft daarmee in feite een instructie aan de streamingdienst. Artikel 16b van de Auteurswet – dat gaat over kopieën van muziek en digitale kopieën – vereist echter niet dat iemand zélf een kopie maakt. Men mag ook iemand anders opdracht geven om dat te doen.
Het gerechtshof stelt echter vast dat uit de parlementaire geschiedenis valt af te leiden dat een kopie wel zijn status van thuiskopie verliest wanneer die ander handelt met een commercieel oogmerk (lees: de streamingdienst). Het gerechtshof vernietigde daarom het eerder door de rechtbank Den Haag gewezen vonnis en verklaarde voor recht dat geen billijke compensatie is verschuldigd is voor offline streaming copies (tethered downloads).
De zaak is in cassatie voorgelegd aan de Hoge Raad en die besloot op 17 mei om de onderstaande prejudiciële vragen te stellen aan het Hof van Justitie. Het is dus aan het Hof van Justitie om hierover een knoop door te hakken.
1. Kan een reproductie met de kenmerken zoals hiervoor in 2.3 onder (i)-(iii) beschreven (offline streaming copy of tethered download), mede gelet op de driestappentoets (art. 5 lid 5 Auteursrechtrichtlijn), worden aangemerkt als een “reproductie (…) door een natuurlijke persoon voor privé-gebruik gemaakt, en zonder enig direct of indirect commercieel oogmerk” als bedoeld in art. 5 lid 2, onder b, Auteursrechtrichtlijn?2. Is een nationale regeling op grond waarvan de uitzondering voor thuiskopieën niet mede offline streaming copies omvat, in overeenstemming met de doelstellingen van de Auteursrechtrichtlijn, waaronder een hoog niveau van auteursrechtbescherming, een rechtvaardig evenwicht tussen de belangen van de rechthebbende en de belangen van de gebruiker, en een coherente en techniekneutrale toepassing door de lidstaten van de beperkingen en restricties?
1. Kan een reproductie met de kenmerken zoals hiervoor in 2.3 onder (i)-(iii) beschreven (offline streaming copy of tethered download), mede gelet op de driestappentoets (art. 5 lid 5 Auteursrechtrichtlijn), worden aangemerkt als een “reproductie (…) door een natuurlijke persoon voor privé-gebruik gemaakt, en zonder enig direct of indirect commercieel oogmerk” als bedoeld in art. 5 lid 2, onder b, Auteursrechtrichtlijn?
2. Is een nationale regeling op grond waarvan de uitzondering voor thuiskopieën niet mede offline streaming copies omvat, in overeenstemming met de doelstellingen van de Auteursrechtrichtlijn, waaronder een hoog niveau van auteursrechtbescherming, een rechtvaardig evenwicht tussen de belangen van de rechthebbende en de belangen van de gebruiker, en een coherente en techniekneutrale toepassing door de lidstaten van de beperkingen en restricties?
Wij volgen deze zaak en houden u van verdere ontwikkelingen op de hoogte!
Arjen Schram is niet meer werkzaam bij Wieringa Advocaten. Indien u een vraag heeft naar aanleiding van deze blog dan kunt u zich wenden tot onderstaande contactpersoon van het praktijkgebied intellectuele eigendom.
Door het leggen van conservatoir (derden) beslag worden vermogensbestanddelen van een wederpartij per direct bevroren. Er kan geen overdracht meer plaatsvinden en in bepaalde gevallen kunnen vermogensbestanddelen zelfs elders in bewaring worden gegeven. Deze actie kan druk zetten op de wederpartij waardoor een snelle oplossing kan worden bereikt.
Beslaglegging moet wel altijd worden gevolgd door een bodem of arbitrage procedure, tenzij eerder een buitengerechtelijke oplossing wordt bereikt.
Onterecht leggen van beslag moet worden voorkomen; het kan leiden tot een schadevergoedingsactie.
Wij onderzoeken graag of dit rechtsmiddel in uw situatie tot een spoedige oplossing kan leiden.
Snel een uitspraak nodig van de rechter over een bepaalde urgente situatie? In dat geval is een kort geding een oplossing voor uw situatie. De rechter geeft een voorlopig oordeel waaraan partijen zich al dan niet op straffe van een dwangsom dienen te houden.
Wij denken graag mee over de voor uw situatie passende juridische oplossing.
Dit is in het civiele en bestuurlijke recht de procedure die (al dan niet na hoger beroep) leidt tot een definitieve beslechting van het geschil. Anders dan in een kort geding ligt de nadruk hier veel meer op een schriftelijke uitwisseling van processtukken.
Wij onderzoeken graag of dit de aangewezen procedure is voor uw geschil.
Een partij die zich beroept op de rechtsgevolgen van de door haar gestelde feiten of rechten moet deze bewijzen. Voorafgaand aan iedere gewenste procedure moet derhalve de bewijspositie worden bekeken.
Soms is het bewijs nog niet voldoende in handen van de cliënt. In dat geval is nadere actie gewenst. Te denken valt dan bijvoorbeeld aan het instellen van een (voorlopig) getuigenverhoor of het afdwingen van het verkrijgen van inzage in bepaalde documenten die zich bij de wederpartij bevinden (exhibitieplicht).
Wij zoeken graag met u naar de mogelijkheden om uw bewijsprobleem op te lossen.
Soms ontstaat er in een onderneming een intern geschil tussen aandeelhouders of tussen het bestuur en (enkele) aandeelhouders. Dit kan bijvoorbeeld gaan over de te volgen strategie van de onderneming. In dat geval kan aan de Ondernemingskamer, een speciaal daarvoor geëquipeerde afdeling van het Hof Amsterdam -- bij ons kantoor om de hoek -- een onderzoek naar de gang van zaken binnen de onderneming worden gevraagd. Zo'n onderzoek kan worden voorafgegaan door het vragen van voorlopige voorzieningen, zoals het schorsen van een bestuurder voor de duur van de procedure of het tijdelijk ontnemen van het stemrecht van een aandeelhouder.
Wij denken graag mee over de voor uw situatie passende oplossing.