Praktijkgebieden: Ondernemingsrecht, ICT en internetrecht
Afgelopen zondag, 17 februari 2024, is de Digitaledienstenverordening (in de media vaak “Digital Services Act” genoemd, de Engelse roepnaam) in werking getreden. Deze Europese verordening heeft nogal wat stof doen opwaaien in de afgelopen jaren, waarbij de meeste aandacht uitging naar nieuwe verplichtingen voor grote platformen en zoekmachines. De nieuwe wet is echter voor alle digitale dienstverleners van belang. In deze bijdrage zetten we op een rij wat iedere ondernemer in die hoek zou moeten weten over de verordening.
In de basis gaat de verordening over aansprakelijkheid van dienstverleners voor illegale informatie die via hun dienst wordt verspreid. Illegale informatie is onder meer materiaal dat inbreuk maakt op auteursrechten (zoals films die zonder toestemming van de maker verspreid worden), maar ook smadelijke berichten en reclame voor nep-merkartikelen. Als dienstverleners aansprakelijk zijn voor die informatie, riskeren zij schadeclaims van rechthebbenden, maar ook strafrechtelijke vervolging. De wet geldt voor drie soorten dienstverlening: doorgifte, caching en hosting. Voor elke soort gelden specifieke normen.
Tot zover niets nieuws: deze regelgeving geldt al sinds de “richtlijn inzake elektronische handel”, die dateert van 2000. Net als die richtlijn benadrukt de nieuwe verordening dat aan dienstverleners geen algemene verplichting om informatie te monitoren kan worden opgelegd. Bedrijven hoeven dus niet actief op zoek naar illegale informatie op hun servers. En bedrijven die dat wel doen, hoeven niet te vrezen dat zij geacht worden alle illegale informatie op hun servers te kennen. In de verordening is namelijk expliciet bepaald (en dat is nieuw) dat bedrijven die actief monitoren, niet zijn uitgesloten van de aansprakelijkheidsvrijstellingen. Uiteraard geldt wel dat ze gevonden illegale informatie direct moeten verwijderen.
Natuurlijk bevat de verordening veel meer nieuwe bepalingen. Een deel daarvan is relevant voor alle dienstverleners die zich bezig houden met doorgifte, caching of hosting, waaronder de volgende.
Veel bedrijven die zich op een of andere manier met hosting bezighouden hebben natuurlijk al gebruiksvoorwaarden die het verspreiden van illegale informatie verbieden. Daarmee heeft u echter nog niet aan de nieuwe verplichting voldaan: als er procedures gelden voor het monitoren of verwijderen van informatie, moeten die namelijk worden opgenomen in de voorwaarden. Ook het eventuele gebruik van geautomatiseerde besluitvorming (algoritmes) zult u moeten vermelden, evenals de werking van klachtenprocedures. Nieuw is ook dat bedrijven jaarlijks een rapport moeten publiceren over inhoudsmoderatie, waarin bijvoorbeeld wordt toegelicht hoeveel informatie er is verwijderd, en wat de aanleiding voor die verwijdering is geweest. Deze laatste verplichting geldt overigens niet voor bedrijven met minder dan vijftig werknemers en een jaaromzet tot tien miljoen euro.
Voor hostingdiensten geldt dat zij een meldingsprocedure (“notice and action”) moeten instellen, om iedereen de kans te geven (vermoedens van) illegale informatie eenvoudig te melden. Uiteraard moet de dienstverlener op basis van die melding in actie komen. Als er inderdaad sprake is van illegale informatie, moet de dienstverlener melder én de gebruiker die de informatie heeft geplaatst op de hoogte stellen van de actie die hij naar aanleiding van de melding heeft genomen. Zo’n actie kan behalve uit verwijdering bijvoorbeeld bestaan uit het beëindigen of opschorten van betalingen aan de gebruiker (zoals reclameinkomsten van YouTubers), of het verwijderen van het account.
Voor hostingbedrijven die een online platform exploiteren, gelden nog aanvullende regels. In een volgende bijdrage zullen we u hierover nader informeren. In de tussentijd zijn we u uiteraard graag van dienst, bijvoorbeeld met advies over noodzakelijke aanpassingen van uw algemene voorwaarden.
Door het leggen van conservatoir (derden) beslag worden vermogensbestanddelen van een wederpartij per direct bevroren. Er kan geen overdracht meer plaatsvinden en in bepaalde gevallen kunnen vermogensbestanddelen zelfs elders in bewaring worden gegeven. Deze actie kan druk zetten op de wederpartij waardoor een snelle oplossing kan worden bereikt.
Beslaglegging moet wel altijd worden gevolgd door een bodem of arbitrage procedure, tenzij eerder een buitengerechtelijke oplossing wordt bereikt.
Onterecht leggen van beslag moet worden voorkomen; het kan leiden tot een schadevergoedingsactie.
Wij onderzoeken graag of dit rechtsmiddel in uw situatie tot een spoedige oplossing kan leiden.
Snel een uitspraak nodig van de rechter over een bepaalde urgente situatie? In dat geval is een kort geding een oplossing voor uw situatie. De rechter geeft een voorlopig oordeel waaraan partijen zich al dan niet op straffe van een dwangsom dienen te houden.
Wij denken graag mee over de voor uw situatie passende juridische oplossing.
Dit is in het civiele en bestuurlijke recht de procedure die (al dan niet na hoger beroep) leidt tot een definitieve beslechting van het geschil. Anders dan in een kort geding ligt de nadruk hier veel meer op een schriftelijke uitwisseling van processtukken.
Wij onderzoeken graag of dit de aangewezen procedure is voor uw geschil.
Een partij die zich beroept op de rechtsgevolgen van de door haar gestelde feiten of rechten moet deze bewijzen. Voorafgaand aan iedere gewenste procedure moet derhalve de bewijspositie worden bekeken.
Soms is het bewijs nog niet voldoende in handen van de cliënt. In dat geval is nadere actie gewenst. Te denken valt dan bijvoorbeeld aan het instellen van een (voorlopig) getuigenverhoor of het afdwingen van het verkrijgen van inzage in bepaalde documenten die zich bij de wederpartij bevinden (exhibitieplicht).
Wij zoeken graag met u naar de mogelijkheden om uw bewijsprobleem op te lossen.
Soms ontstaat er in een onderneming een intern geschil tussen aandeelhouders of tussen het bestuur en (enkele) aandeelhouders. Dit kan bijvoorbeeld gaan over de te volgen strategie van de onderneming. In dat geval kan aan de Ondernemingskamer, een speciaal daarvoor geëquipeerde afdeling van het Hof Amsterdam -- bij ons kantoor om de hoek -- een onderzoek naar de gang van zaken binnen de onderneming worden gevraagd. Zo'n onderzoek kan worden voorafgegaan door het vragen van voorlopige voorzieningen, zoals het schorsen van een bestuurder voor de duur van de procedure of het tijdelijk ontnemen van het stemrecht van een aandeelhouder.
Wij denken graag mee over de voor uw situatie passende oplossing.