Praktijkgebieden: Financiering en zekerheden, Internationale handel, Investeringen en overnames
Onze advocaten wordt regelmatig gevraagd te publiceren in (vak)bladen en tijdschriften. Deze bijdrage verscheen recentelijk op Advocatie.nl.
Crowdfunding kan een alternatief zijn voor bedrijven die niet in aanmerking komen voor bankfinanciering en die vanwege de coronacrisis moeten uitwijken naar alternatieve financieringsvormen.
In een recent kort onderzoek van de European Crowdfunding Network signaleren meerdere Europese crowdfundingsplatformen een daling in het aantal nieuw geregistreerde projecten en vrezen zij een verder dalende deal flow als gevolg van corona. Maar is die vrees terecht? Crowdfunding biedt een efficiënt en passend antwoord op de kapitaalbehoefte van kleine en middelgrote ondernemingen. Zeker wanneer zij niet in aanmerking komen voor bankfinanciering. Dat zal niet anders zijn wanneer bankfinanciering die kapitaalbehoefte als gevolg van corona in toenemende mate onbeantwoord laat.
Opmars alternatieve financieringsvormen
Ook in Nederland zijn alternatieve financieringsvormen al enige jaren bezig met een opmars. Met name kleine en middelgrote ondernemers blijken de voordelen steeds vaker te ontdekken. Een relatief beperkte kapitaalbehoefte maakt de traditionele bankfinanciering voor hen niet altijd beschikbaar. Het is goed mogelijk dat dit aantal het komende jaar sterk toeneemt als gevolg van corona. Financiering middels inzet van informal investors, business angels en crowdfundingplatformen biedt uitkomst.
Van de gangbare alternatieve financieringsvormen is crowdfunding niet de meest gebruikte. Het aantal investeringen middels private equity, equipment lease en factoring steekt – tot op heden – ver boven dat van crowdfunding uit. Dat neemt echter niet weg dat crowdfunding wint aan populariteit en het aantal middels crowdfunding gefinancierde transacties in korte tijd sterk is toegenomen. Zo steeg het in 2019 middels crowdfundingplatformen opgehaalde kapitaal naar een totaal van 424 miljoen euro. Een groei van 29% ten opzichte van de in 2018 opgehaalde 329 miljoen euro. Maar liefst 385 miljoen euro van het totaal in 2019 opgehaalde bedrag was bestemd voor ondernemingen. De overige investeringen gingen naar maatschappelijke projecten, creatieve projecten en consumentenleningen.
Financieringsstructuur van crowdfunding
Bij crowdfunding zijn in het algemeen drie partijen betrokken: (i) de kapitaalbehoeftige geldnemer, (ii) de crowd die als geldgever bereid is in de kapitaalbehoefte van de geldnemer te voorzien en (iii) het platform dat deze twee partijen bij elkaar brengt. In de (grofweg) vier varianten van crowdfunding die bestaan, investeert de crowd (a) in de vorm van een gift (donation), (b) tegen ontvangst van een beloning (reward based), (c) in de vorm van een lening (loan based) of (d) tegen ontvangst van een recht op dividend (equity based).
De loan based variant is op de Nederlandse crowdfundingplatformen veruit de meest gebruikte vorm van crowdfunding. Van de in 2019 opgehaalde 424 miljoen euro werd 377 miljoen (89%) geïnvesteerd in de vorm van een lening. In volgorde van afnemende populariteit volgden de donation, reward based en equity based varianten. Welke financieringsstructuur wordt gekozen, hangt veelal af van het doel van de crowdfunding en de mogelijkheden van de geldnemer een rendement of aflossing in het vooruitzicht te stellen. Daarnaast kunnen ook de toepasselijke regels van invloed zijn.
Nationale regelgeving
Afhankelijk van welke variant van crowdfunding wordt gekozen, gelden namelijk verschillende regels. In de basis biedt het Nederlandse recht contractsvrijheid. De partijen die één van de hier genoemde crowdfunding varianten toepassen, zullen dat veelal doen op basis van een schenkings-, investerings-, geldlenings- of combinatie van een koop- en leveringsovereenkomst. De vrijheid die partijen hebben – die overigens veelal wordt ingevuld door het crowdfundingplatform – maakt het hun mogelijk aanvullende afspraken op te nemen over bijvoorbeeld de verstrekking van zekerheden, converteerbaarheid van de lening, aanvullende investeringsvoorwaarden of vennootschapsrechtelijke vormgeving van de crowdfunding.
Nederland kent nog geen uniform kader voor regulering van crowdfunding. Op dit moment vallen varianten van de loan based en equity based crowdfunding onder toezicht van de AFM en kwalificeert het deelnemende crowdfundingplatform als beleggingsonderneming of financiële dienstverlener. Het verschil tussen deze kwalificaties is belangrijk aangezien zij een eigen toezichtkader en verschillende wettelijke vereisten kennen. Specifiek voor crowdfunding geschreven regels maken het mogelijk om vormen van crowdfunding die onder het regime van de Wft vallen, middels een ontheffing, vergunning of vrijstelling aan te bieden. Wel blijven er beperkingen bestaan voor het aantrekken van investeerders buiten de landsgrenzen.
EU regelgeving
Op Europees niveau wordt al enige tijd gesproken over de behoefte aan een regelgevend kader. Een eerder daartoe door de Europese Commissie opgezet actieplan en de daaruit voortvloeiende, tot de lidstaten gerichte voorstellen (ECSP en MiFID II wijziging) hebben echter nog niet tot definitieve regelgeving geleid, laat staan een geharmoniseerd kader binnen de EU. De behoefte aan dit kader zal groeien als ondernemers binnen de EU door de gevolgen van de coronacrisis steeds vaker niet in aanmerking komen voor traditionele bankfinanciering. Zolang dit kader er niet is, houden de Nederlandse toezichthouders toezicht op basis van nationale regels en is het niet eenvoudig om op grensoverschrijdende basis crowdfunding aan te bieden binnen de EU.
De kracht van crowdfunding
De kracht van crowdfunding zit hem in het gegeven dat het risico van de gehele financiering niet bij een beperkt aantal financiers ligt. Dat maakt de investering niet alleen laagdrempelig voor de financier, maar ook voor de kapitaalbehoeftige ondernemer. Die hoeft zich via een crowdfundingplatform namelijk alleen te richten tot de (nog) onbekende financiers en bespaart zichzelf een zoektocht en onderhandelingstraject. Hoe groter het bereik van het crowdfundingplatform, des te groter de kans dat de gevraagde financiering wordt opgehaald. Crowdfunding en uitbreiding van het bereik van crowdfundingplatformen binnen de EU zouden daardoor van toegevoegde waarde kunnen zijn in het financieel gezond houden van ondernemingen en de realisatie van hun investeringen. Komt een groeiend aantal ondernemingen door de gevolgen van corona inderdaad niet in aanmerking voor bankfinanciering, dan biedt crowdfunding hun een krachtig alternatief.
Peter Bos is niet meer werkzaam bij Wieringa Advocaten. Indien u een vraag heeft naar aanleiding van deze blog dan kunt u zich wenden tot onderstaande contactpersoon van het praktijkgebied financiering en Zekerheden.
Door het leggen van conservatoir (derden) beslag worden vermogensbestanddelen van een wederpartij per direct bevroren. Er kan geen overdracht meer plaatsvinden en in bepaalde gevallen kunnen vermogensbestanddelen zelfs elders in bewaring worden gegeven. Deze actie kan druk zetten op de wederpartij waardoor een snelle oplossing kan worden bereikt.
Beslaglegging moet wel altijd worden gevolgd door een bodem of arbitrage procedure, tenzij eerder een buitengerechtelijke oplossing wordt bereikt.
Onterecht leggen van beslag moet worden voorkomen; het kan leiden tot een schadevergoedingsactie.
Wij onderzoeken graag of dit rechtsmiddel in uw situatie tot een spoedige oplossing kan leiden.
Snel een uitspraak nodig van de rechter over een bepaalde urgente situatie? In dat geval is een kort geding een oplossing voor uw situatie. De rechter geeft een voorlopig oordeel waaraan partijen zich al dan niet op straffe van een dwangsom dienen te houden.
Wij denken graag mee over de voor uw situatie passende juridische oplossing.
Dit is in het civiele en bestuurlijke recht de procedure die (al dan niet na hoger beroep) leidt tot een definitieve beslechting van het geschil. Anders dan in een kort geding ligt de nadruk hier veel meer op een schriftelijke uitwisseling van processtukken.
Wij onderzoeken graag of dit de aangewezen procedure is voor uw geschil.
Een partij die zich beroept op de rechtsgevolgen van de door haar gestelde feiten of rechten moet deze bewijzen. Voorafgaand aan iedere gewenste procedure moet derhalve de bewijspositie worden bekeken.
Soms is het bewijs nog niet voldoende in handen van de cliënt. In dat geval is nadere actie gewenst. Te denken valt dan bijvoorbeeld aan het instellen van een (voorlopig) getuigenverhoor of het afdwingen van het verkrijgen van inzage in bepaalde documenten die zich bij de wederpartij bevinden (exhibitieplicht).
Wij zoeken graag met u naar de mogelijkheden om uw bewijsprobleem op te lossen.
Soms ontstaat er in een onderneming een intern geschil tussen aandeelhouders of tussen het bestuur en (enkele) aandeelhouders. Dit kan bijvoorbeeld gaan over de te volgen strategie van de onderneming. In dat geval kan aan de Ondernemingskamer, een speciaal daarvoor geëquipeerde afdeling van het Hof Amsterdam -- bij ons kantoor om de hoek -- een onderzoek naar de gang van zaken binnen de onderneming worden gevraagd. Zo'n onderzoek kan worden voorafgegaan door het vragen van voorlopige voorzieningen, zoals het schorsen van een bestuurder voor de duur van de procedure of het tijdelijk ontnemen van het stemrecht van een aandeelhouder.
Wij denken graag mee over de voor uw situatie passende oplossing.