Praktijkgebieden: ICT en internetrecht
Google reviews
Wie in Google de naam van een bedrijf invoert krijgt naast de standaard verwijzingen naar websites vrijwel altijd ook informatie van Google zelf. In een apart kader, met daarbij een kaartje vanuit Google Maps, worden daar ook recensies weergegeven (door Google “reviews” genoemd). Iedereen kan zo’n recensie schrijven; men wordt daar ter plekke ook van harte toe uitgenodigd. Wie daarop ingaat krijgt nog wel de waarschuwing dat de review “openbaar wordt gepubliceerd op internet” maar kan vervolgens meteen los. Tenzij hij of zij op “meer informatie” klikt. Dan wordt duidelijk dat Google:“een zero-tolerantiebeleid [voert] ten aanzien van vervalste reviews. We behouden ons het recht voor elke review te verwijderen die we als vervalst beschouwen of die niet voldoet aan het reviewbeleid van Google.”Dat reviewbeleid blijkt vervolgens nog best omvangrijk en bevat allerlei nuttige do’s and don’ts. Maar dan moet je die wel op tijd lezen natuurlijk. En Google moet daadwerkelijk iets (kunnen / willen) doen bij overtreding.
Nep recensies kinderdagverblijf
In ieder geval stond dit reviewbeleid er kennelijk niet aan in de weg dat een “reviewer” tien maanden lang diverse neprecensies kon plaatsen over een kinderdagverblijf. De recensies werden (zo bleek later) geplaatst door een bekende van de bestuurders (een echtpaar) van het kinderdagverblijf. Hij deed dit vanaf diverse Google accounts (in het vonnis is sprake van niet minder dan zeven accounts). De reviewer en het echtpaar hadden ruzie gekregen, o.a. over wederzijdse berichten op social media.
De recencies waren behoorlijk negatief over de gang van zaken in het kinderdagverblijf met teksten als: “Ze hebben onze zoon ruim 40 min.. in zijn bedje laten huilen alles ondergespuugd volledig overstuur. ze hadden het zo druk en daardoor hem niet gehoord. Alles draait om geld en goedkoop. […] Moeten we wel 400 Euro betalen.. echt ongelooflijk! Eigenaren rijden wel in hele dure super de luxe auto’s.” En: “Niet veilig ! Wees voorzichtig. Mijn zoon werd meestal ziek bij deze kinderopvang. Dit komt door de onhygiënische omgeving.”
Google werkt niet mee
De bestuurders klaagden bij Google, maar die wilde de recensies niet verwijderen. Dat leidde tot een kort geding waarin Google werd veroordeeld één recensie te verwijderen en de IP-adressen behorend bij vier recensies te verschaffen.
Uit het vonnis in dat kort geding blijkt overigens weinig van bovengenoemd “zero-toleantiebeleid” van Google. Samengevat door de Voorzieningenrechter had Google namelijk o.a. aangevoerd:“Vanwege de maatschappelijke functie van Google is terughoudendheid geboden bij het opleggen van beperkingen. Google kan zich maar in beperkte mate mengen in een discussie over de rechtmatigheid van de door haar klanten gepubliceerde recensies. Google verdedigt het recht van haar klanten op vrije meningsuiting, ook wanneer de recensies kritisch zijn over derden of anoniem of onder een pseudoniem zijn verschenen. Uiteindelijk bepaalt niet Google maar de rechter waar de grens ligt tussen toelaatbare kritiek en onaanvaardbare reputatieschending.”
Procedure tegen reviewer
De door Google op last van de rechter verschafte IP adressen bleken te horen bij internetabonnementen bij KPN, Ziggo en T-Mobile. KPN bleek bereid de NAW-gegevens van de klant vrijwillig te verstrekken; ten aanzien van Ziggo en T-Mobile was daartoe een kort geding dagvaarding (maar geen zitting) nodig. Uiteindelijk volgde op 16 september j.l. de zitting in bodemprocedure tegen de gedaagde reviewer.
Eisers voerden aan dat de reviewer aliassen, portretfoto’s van anderen én oude (negatieve) recensies van andere kinderdagverblijven gebruikte die hij vond op internetfora of in rechterlijke uitspraken. Die paste hij zodanig aan dat het leek alsof ze betrekking hadden op het kinderdagverblijf van eisers. Door de portretfoto’s van willekeurige vrouwen bij de recensies te plaatsen gaf hij de recensies meer legitimiteit. Voor elke recensie werd een nieuw Gmail-account aangemaakt en tussen de recensies zat ca. twee maanden.
De gedaagde voerde geen inhoudelijk verweer. Hij erkende de feiten en betuigde daarover spijt. Er was sprake van psychische klachten.
Schadevergoeding
Eisers vorderden een flinke schadevergoeding. Zij stelden gezamenlijk in totaal vijftien werkdagen te hebben moeten besteden aan het informeren van ouders, buurtbewoners en de inspectiedienst, alsmede het voeren van de procedures. Zij vorderden hun loonkosten over die dagen bij wijze van schadevergoeding. Daarnaast vorderen ze immateriële schadevergoeding wegens geleden reputatieschade. Én de volledige kosten van de procedures die zij tegen Google, Ziggo en T-Mobile hadden moeten voeren, resp. voorbereiden. In totaal € 38.702,00
Vergoeding van reputatieschede wees de rechter niet toe, omdat deze onvoldoende zou zijn onderbouwd. De loonkosten wel, evenals de volledige kosten van de procedure tegen Google. Terecht, want die kosten zijn gemaakt om de identiteit van gedaagde te kunnen vaststellen. Het liquidatietarief gold daarvoor niet, want het was (nog) geen procedure tegen gedaagde zelf. Het voorbereiden van een procedure tegen Ziggo en T-Mobile was volgens de rechter niet nodig (zie het vonnis voor de details) en wordt niet vergoed. Uiteindelijk volgt een veroordeling tot € 13.702,– plus een kleine € 3.000,– geliquideerde proceskosten. Lees het vonnis hier.
Bevredigend?
Een bevredigende uitkomst? Nee. Zoals ook uit deze zaak weer blijkt kun je in onze informatiemaatschappij anderhalf jaar bezig zijn om valse, anoniem geplaatste mededelingen over je bedrijf uit de wereld te helpen. Dat lukt dan uiteindelijk (soms) wel, maar kost veel geld, waarvan je maar een deel vergoed krijgt. Heel goed dat daar de volle kosten van de procedure tegen Google bij zitten. Maar naar mijn mening was er best ruimte ook de reputatieschade (deels) te vergoeden.
Kernprobleem is echter dat het mogelijk is op een respectabele site als Google anonieme, valse recensies te plaatsen zonder dat Google iets onderneemt. Vrijheid van meningsuiting is een groot goed. Die mening moet soms ook anoniem kunnen worden geuit (met name als het om grote misstanden gaat). Maar bij bedrijfsbeoordelingen gaat het daar niet om. Wie een bedrijf beoordeelt moet niet kunnen wegkomen met een alias. Hier ligt een verantwoordelijkheid voor Google. Natuurlijk: Google weet ook niet wat waar en niet waar is. Maar zij kan wel recensies onder alias verbieden. En worden die toch gebruikt, geef dan direct het IP-adres door zonder eerst door de rechter gedwongen te worden.
De wereld gaat nog eens ten onder aan de anonimiteit op internet.
Door het leggen van conservatoir (derden) beslag worden vermogensbestanddelen van een wederpartij per direct bevroren. Er kan geen overdracht meer plaatsvinden en in bepaalde gevallen kunnen vermogensbestanddelen zelfs elders in bewaring worden gegeven. Deze actie kan druk zetten op de wederpartij waardoor een snelle oplossing kan worden bereikt.
Beslaglegging moet wel altijd worden gevolgd door een bodem of arbitrage procedure, tenzij eerder een buitengerechtelijke oplossing wordt bereikt.
Onterecht leggen van beslag moet worden voorkomen; het kan leiden tot een schadevergoedingsactie.
Wij onderzoeken graag of dit rechtsmiddel in uw situatie tot een spoedige oplossing kan leiden.
Snel een uitspraak nodig van de rechter over een bepaalde urgente situatie? In dat geval is een kort geding een oplossing voor uw situatie. De rechter geeft een voorlopig oordeel waaraan partijen zich al dan niet op straffe van een dwangsom dienen te houden.
Wij denken graag mee over de voor uw situatie passende juridische oplossing.
Dit is in het civiele en bestuurlijke recht de procedure die (al dan niet na hoger beroep) leidt tot een definitieve beslechting van het geschil. Anders dan in een kort geding ligt de nadruk hier veel meer op een schriftelijke uitwisseling van processtukken.
Wij onderzoeken graag of dit de aangewezen procedure is voor uw geschil.
Een partij die zich beroept op de rechtsgevolgen van de door haar gestelde feiten of rechten moet deze bewijzen. Voorafgaand aan iedere gewenste procedure moet derhalve de bewijspositie worden bekeken.
Soms is het bewijs nog niet voldoende in handen van de cliënt. In dat geval is nadere actie gewenst. Te denken valt dan bijvoorbeeld aan het instellen van een (voorlopig) getuigenverhoor of het afdwingen van het verkrijgen van inzage in bepaalde documenten die zich bij de wederpartij bevinden (exhibitieplicht).
Wij zoeken graag met u naar de mogelijkheden om uw bewijsprobleem op te lossen.
Soms ontstaat er in een onderneming een intern geschil tussen aandeelhouders of tussen het bestuur en (enkele) aandeelhouders. Dit kan bijvoorbeeld gaan over de te volgen strategie van de onderneming. In dat geval kan aan de Ondernemingskamer, een speciaal daarvoor geëquipeerde afdeling van het Hof Amsterdam -- bij ons kantoor om de hoek -- een onderzoek naar de gang van zaken binnen de onderneming worden gevraagd. Zo'n onderzoek kan worden voorafgegaan door het vragen van voorlopige voorzieningen, zoals het schorsen van een bestuurder voor de duur van de procedure of het tijdelijk ontnemen van het stemrecht van een aandeelhouder.
Wij denken graag mee over de voor uw situatie passende oplossing.