Zoekresultaat nu wel strafrechtelijk persoonsgegeven

Afgelopen maand schreef ik over een uitspraak van de Rechtbank Den Haag waarin een interessante grond voor een “vergeetverzoek” werd aangevoerd: de gewraakte Google-zoekresultaten zouden strafrechtelijke persoonsgegevens bevatten. Op grond van artikel 16 van de Wet bescherming persoonsgegevens is de verwerking van dergelijke gegevens, enkele uitzonderingen daargelaten, niet toegestaan. Het verzoek werd niet toegewezen, omdat de gegevens die in het tekstfragment bij het zoekresultaat (de “snippet”, de korte preview van de pagina) werden getoond, op zichzelf niet voldoende waren om een strafrechtelijke veroordeling op te baseren (en daarmee geen strafrechtelijk persoonsgegeven).

Kort na publicatie van mijn vorige blogartikel heeft de Rechtbank Overijssel een uitspraak gedaan in een vergelijkbare zaak. Daarin werd een vergeetverzoek op grond van artikel 16 Wbp wél toegewezen. Anders dan de Haagse rechtbank oordeelde de rechter in deze zaak dat niet alleen naar het tekstfragment dat Google publiceert moet worden gekeken, maar ook naar de informatie die op de pagina staat waarnaar het zoekresultaat verwijst. Voor alle duidelijkheid: dat is een pagina die door een derde is gepubliceerd, en waarop Google dus geen (directe) invloed heeft. In deze zaak stonden op die pagina strafrechtelijke persoonsgegevens, en daarom wees de rechtbank het vergeetverzoek toe.

De Haagse en Overijsselse rechtbanken benaderen de vraag of Google strafrechtelijke persoonsgegevens verwerkt dus geheel anders. De Rechtbank Den Haag kijkt uitsluitend naar de tekstfragmenten die Google zelf toont, terwijl de Overijsselse rechtbank ook naar de pagina kijkt waar het zoekresultaat naar verwijst. Wie heeft er gelijk?

Voor het antwoord op die vraag moeten we terug naar het Costeja-arrest van het Europese Hof van Justitie. In dat arrest (waarover wij destijds ook berichtten) oordeelde het Hof dat burgers in bepaalde gevallen het recht hebben om vergeten te worden. Een van de kwesties die daarin aan de orde kwam was wanneer er sprake is van de verwerking van persoonsgegevens door een zoekmachine. Het Hof merkte daarover (in rechtsoverweging 28) het volgende op:

“door geautomatiseerd, onophoudelijk en systematisch op het internet te zoeken naar aldaar gepubliceerde informatie, [verzamelt] de exploitant van een zoekmachine dergelijke gegevens, die hij vervolgens via zijn indexeringsprogramma’s opvraagt, vastlegt en ordent, op zijn servers bewaart en, in voorkomend geval, verstrekt aan en ter beschikking stelt van zijn gebruikers in de vorm van resultatenlijsten van hun zoekopdrachten.”

De vetgedrukte begrippen zijn afkomstig uit de Privacyrichtlijn, en vallen volgens artikel 2, sub b daarvan elk onder het ruime begrip “verwerken”. De conclusie van het Hof (in rechtsoverweging 41) is dan ook dat “de activiteit van een zoekmachine, die erin bestaat door derden op het internet gepubliceerde of opgeslagen informatie te vinden […en…] in een bepaalde volgorde ter beschikking te stellen aan internetgebruikers, moet worden gekwalificeerd als „verwerking van persoonsgegevens” wanneer deze informatie persoonsgegevens bevat”.

Het enkele verzamelen en indexeren van een webpagina door Google geldt dus, voor zover die pagina persoonsgegevens bevat, al als een verwerking van persoonsgegevens. Daaruit volgt dat het verwijzen naar een pagina waarop zich strafrechtelijke persoonsgegevens bevinden, verboden is. Mogelijk is dat verwijzen op zichzelf een verwerking, maar in ieder geval geldt dat het daaraan voorafgaande verzamelen en indexeren een verwerking is. De Overijsselse rechtbank had het dus bij het rechte eind; de Haagse had verder moeten kijken dan de tekstfragmenten op Googles eigen site. De persoon die zijn verzoek door de Haagse rechtbank afgewezen zag, zou dus zeker een hoger beroep moeten overwegen als de pagina waarnaar Google verwijst inderdaad strafrechtelijke persoonsgegevens bevat.