Fragment uit nieuwsbericht geen strafrechtelijk persoonsgegeven

Het is alweer bijna drie jaar geleden dat het Europese Hof van Justitie het recht om vergeten te worden heeft geïntroduceerd. Die uitspraak heeft in de afgelopen jaren geleid tot een enorme stroom “vergeetverzoeken”, afkomstig van mensen die hun onwelgevallige informatie verwijderd willen zien uit – met name – de zoekresultaten van Google. De zoekmachine wijst het merendeel, zo’n 57%, van dergelijke verzoeken af. De verzoeker kan, als zijn verzoek is afgewezen, de Autoriteit Persoonsgegevens vragen om te bemiddelen. Zo’n bemiddeling heeft in de eerste twee jaren na de uitspraak ongeveer dertig keer plaatsgevonden. Vaak leidt zo’n bemiddeling tot succes, en gaat Google alsnog over tot verwijdering.

In een groot deel van de gevallen acht de Autoriteit bemiddeling echter niet zinvol, en wordt een verzoek tot bemiddeling geweigerd. Dat was ook het geval in een zaak waarin de Rechtbank Den Haag vorige week uitspraak heeft gedaan. De man die het vergeetverzoek bij Google had ingediend voerde een interessante grond voor zijn verzoek aan: de pagina's waarnaar Google in de bestreden zoekresultaten verwees, zouden strafrechtelijke persoonsgegevens zijn. De verwerking daarvan is op grond van de artikelen 16 en 22 van de Wet bescherming persoonsgegevens slechts in zeer beperkte gevallen toegestaan. Het tonen van zoekresultaten is (uiteraard) niet zo’n geval.

De tekstfragmenten die Google bij de zoekresultaten toonde, bevatten gedeelten van nieuwsberichten op de websites van Omroep Rijnmond en De Telegraaf, en natuurlijk een link naar die berichten. De rechter beperkte zijn onderzoek (update: ten onrechte, zo blijkt uit mijn blog van 6 februari 2017) tot de vraag of een dergelijk tekstfragment wel te beschouwen als een strafrechtelijk persoonsgegeven. Ter zijde: voor wie geïnteresseerd is in de artikelen: deze zijn te achterhalen via het vonnis, waarin de URL’s waarop de verzoeken betrekking hadden zijn opgenomen. Aldus doet het welbekende “Streisandeffect” zich ook bij dit vergeetverzoek weer voor.

Volgens de memorie van toelichting van de Wbp zijn strafrechtelijke persoonsgegevens gegevens in verband met strafbaar of hinderlijk gedrag. Het Amsterdamse Hof heeft dit begrip nader uitgewerkt: alleen “zodanige concrete feiten en omstandigheden dat zij een als strafbaar feit te kwalificeren bewezenverklaring – in de zin van art. 350 Sv. – kunnen dragen” zijn te beschouwen als strafrechtelijke persoonsgegevens. Het moet dus gaan om gegevens die op zichzelf voldoende zijn om een strafrechtelijke veroordeling op te baseren. De Hoge Raad heeft deze uitleg bevestigd. De ratio achter het verbod om, behoudens enkele uitzonderingen, dergelijke persoonsgegevens te verwerken is gelegen in de mogelijkheid dat de betrokken personen anders worden behandeld dan anderen als gevolg van het verwijtbaar gedrag waarmee zij in verband worden gebracht.

U voelt het wellicht al aankomen: de door Google getoonde tekstfragmenten bieden natuurlijk nooit voldoende informatie om een bewezenverklaring van een strafbaar feit op te kunnen baseren. Sterker nog: in dit geval brachten die tekstfragmenten de verzoeker zelfs niet eens in verband met enig strafbaar feit. De rechter zag dan ook geen aanleiding om Google te gelasten de zoekresultaten te verwijderen (update: ten onrechte, zo blijkt uit mijn blog van 6 februari 2017).

De verzoeker deed overigens ook nog een beroep op de “gebruikelijke” grond voor vergeetverzoeken, namelijk dat zijn privacybelang zwaarder moest wegen dan het belang van Google om de gewraakte informatie te tonen. Ook op die grond werd de vordering echter afgewezen: de getoonde informatie was volgens de rechtbank nog altijd relevant, en bovendien door verzoeker zelf in de openbaarheid gebracht. De artikelen waren namelijk grotendeels gebaseerd op eigen uitlatingen van de man.

Het uitgebreid gemotiveerde vonnis van de Haagse rechtbank is gepubliceerd op Rechtspraak.nl, en is al lezenswaardig vanwege de prachtige uitleg van de werking van Googles zoekmachine: “Google biedt de internetzoekmachine Google Search aan. Deze zoekmachine stelt gebruikers in staat informatie elders op het internet vinden. Gebruikers kunnen op de openingswebpagina van Google aan de hand van één of meer zoektermen een zoekopdracht opgeven, waarna de zoekmachine een pagina met zoekresultaten op internet weergeeft.” Weer wat geleerd.