icon

Orde 2 panden in Amsterdam: hoe zat ’t ook alweer?

In Amsterdam heeft het stadsdeel Centrum sinds 2005 bijzonder beleid dat ertoe strekt “orde 2 panden” te beschermen (notitie “Richtlijnen sloop/herbouw of ophogen van orde 2 panden”, vastgesteld door het Dagelijks Bestuur d.d.14 juni 2005). In deze blog geef ik een beschrijving van dit beleid.

Allereerst: wat zijn orde 2 panden ? Dit zijn de panden niet zijnde orde 1 panden (de rijksmonumenten en de gemeentelijke monumenten) of orde 3 panden (de bouwwerken van voor 1940 van wisselende architectonische kwaliteit, die wat schaal en detaillering betreft passen in de gevelwand, maar geen architectonische meerwaarde hebben). De bouwwerken die tot orde 2 worden gerekend zijn bouwwerken van voor 1940 die vanwege hun hoge architectonische kwaliteit, hun plaats in de stedenbouwkundige structuur en/of als toonaangevend element in de gevelwand een belangrijke bijdrage leveren aan het stadsbeeld.

Het stadsdeel Centrum is aangewezen als beschermd stadsgezicht zodat er altijd een vergunningplicht geldt voor bouwwerkzaamheden aan orde 2 panden. Orde 2 panden zijn voorts als zodanig aangeduid in de bestemmingsplannen waarin een verbod tot sloop behoudens vergunning is opgenomen, vooral wat betreft de vanaf de openbare weg zichtbare delen van het gebouw zoals de straatgevels en de dakvorm. De Commissie voor Welstand en Monumenten (CWM) hanteert tenslotte bij toetsing van bouwplannen aan redelijke eisen van welstand het vastgestelde beleid van de waarderingskaart. De CWM houdt streng vast aan het uitgangspunt van behoud en herstel van orde 2 panden en neemt daarbij niet het bouwtechnische aspect op in haar beschouwing. De slechte bouwtechnische staat van een pand kan geen reden zijn om af te wijken van het uitgangspunt ‘behoud’.

Wanneer orde 2 panden in bezit van een particuliere eigenaar echter in een zo’n slechte bouwkundige staat verkeren dat de kap en de straatgevels in de oorspronkelijke staat niet meer zijn te handhaven, dan stelt het beleid de mogelijkheid open om onder nadere voorwaarden tot herbouw over te gaan, mits deze het stadsbeeld niet aantast. Voorwaarde is dat de aanvrager een verklaring ondertekent waarin is opgenomen dat de vanaf de straat zichtbare gevels en de dakvorm (het uiterlijk van het gebouw) nauwkeurig naar origineel voorbeeld zullen worden teruggebouwd, waarbij oorspronkelijke gevelelementen zoveel mogelijk dienen te worden gehandhaafd en/of hersteld. Het gebruik van niet-authentieke materialen is toegestaan, mits deze visueel volledig overeenkomen met de oorspronkelijke vorm, kleur en detaillering. Voorts dient de aanvrager ter meerdere zekerheid een bankgarantie ten gunste van het stadsdeel te overleggen ter hoogte van dertig procent van totale bouwsom. De hoogte van deze bankgarantie zal voldoende prikkel genereren om de herbouw conform de vergunning en het beding te realiseren, aldus het beleid. Indien aan deze voorwaarden is voldaan, kan de sloopvergunning verleend worden.

Aldus is voorzien in een vrijwel volledige bescherming van orde 2 panden via het bestemmingplan en de welstandstoets. Niet is uitgesloten dat in de toekomst cultuurhistorische waarden op grotere schaal op deze wijze worden beschermd in plaats van bescherming via aanwijzing als orde 1 pand. Dit is in overeenstemming met hetgeen wordt nagestreefd met de MoMo-operatie (zie Beleidsbrief Modernisering Monumentenzorg d.d. 28 september 2009, 32.156).

Heeft u vragen?

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.
Orde 2 panden in Amsterdam: hoe zat ’t ook alweer?

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief