Silvan Boer, 19 januari 2011

Meeliftberoep: beroep van rechtswege via artikel 6:19 Awb

Beroep instellen zonder daar iets voor te hoeven doen. Dat kan, volgens een uitspraak van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State van 2 juni 2010.
Hoe werkt dit? Op grond van artikel 6:19 van de Algemene wet bestuursrecht, wordt een aanhangig bezwaar of beroep geacht mede te zijn gericht tegen een latere intrekking of wijziging van het bestreden besluit. Als het bestuursorgaan bijvoorbeeld een nieuwe beslissing op bezwaar neemt, terwijl er al beroep aanhangig is tegen een eerdere beslissing op bezwaar, wordt het nieuwe besluit ook betrokken in het al aanhangige beroep. Tot zover niets bijzonders.

In bovengenoemde uitspraak gaat het echter om een bijzondere situatie. De rechtbank heeft de bestreden beslissing op bezwaar vernietigd. Tegen deze uitspraak heeft alleen de vergunninghouder (het primaire besluit is een vergunning) hoger beroep ingesteld. Eén van eisers van de procedure in eerste aanleg heeft zich in het hoger beroep als derde-belanghebbende aangemeld. Vervolgens neemt het bestuursorgaan een nieuwe beslissing op bezwaar, met inachtneming van de uitspraak van de rechtbank. De derde-belanghebbende kan zich niet in het bestreden besluit vinden en stelt beroep in bij de rechtbank. De rechtbank stuurt het beroep door naar de Afdeling met toepassing van artikel 6:19 Awb, omdat er op dat moment ook een hoger beroep aanhangig is. Het nieuwe besluit is echter blijkbaar gunstig voor de vergunninghouder, aangezien deze het hoger beroep vervolgens intrekt.

De Afdeling overweegt dat hierdoor voor de derde-belanghebbende een beroep van rechtswege is ontstaan, hoewel deze geen rechtsmiddel had ingesteld tegen het oorspronkelijke besluit. De intrekking van het hoger beroep van de vergunninghouder kan er volgens de Afdeling niet toe leiden dat dit beroep teniet wordt gedaan.

Bijzonder is dat hieruit volgt dat ook bij personen die geen rechtsmiddel meer aanhangig hebben tegen het oorspronkelijke besluit, sprake kan zijn van een fictief rechtsmiddel tegen het nieuwe besluit. Deze mogelijkheid blijkt niet direct uit de tekst van artikel 6:19 Awb. Praktisch is deze oplossing wel. Dit voorkomt de situatie dat in hoger beroep nog wordt geprocedeerd over het oorspronkelijke besluit (en het nieuwe besluit) door degenen die rechtsmiddelen tegen het oorspronkelijke besluit hebben ingesteld, terwijl het nieuwe besluit door anderen bij de rechtbank ter discussie wordt gesteld. Naar mijn mening zou dat onwenselijk zijn gezien het vrijwel onvermijdelijke risico op verschillende en dus tegenstrijdige uitspraken over hetzelfde besluit.