icon

Minister inventariseert projecten die geraakt worden door de PAS-uitspraken

Op basis van het Programma Aanpak Stikstof (PAS) werd vooruitlopend op toekomstige positieve gevolgen van maatregelen voor beschermde Natura 2000-gebieden, alvast toestemming gegeven voor activiteiten die mogelijk schadelijk zijn voor die gebieden. Door deze maatregelen konden nieuwe activiteiten die stikstofdepositie veroorzaken worden toegelaten. Zo’n toestemming ‘vooraf’ mag niet (meer), aldus de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Eerder schreven wij al over de uitspraken over het PAS. De vaste commissie voor LNV heeft minister Schouten gevraagd om een complete lijst met projecten op te stellen die in gevaar komen of reeds zijn stopgezet naar aanleiding van de uitspraken over het PAS.

In haar reactie geeft minister Schouten aan dat de afgelopen weken samen met de provincies en betrokken departementen is gewerkt aan een eerste inventarisatie van projecten die in de knel kunnen komen door de uitspraken.

Indicatie ‘prioritaire’ projecten: minimaal 210

De minister geeft een eerste indicatie van projecten die binnen het PAS prioritair waren. Daarbij is onder andere geput uit de bestaande prioritaire projectenlijst uit de Regeling natuurbescherming, aangevuld met recente projecten. Denk aan projecten in het kader van industrie, havens en bedrijvigheid, wegen, landbouw, mijnbouw en defensie, maar ook minder voor de hand liggende projecten als veiligheid (dijkversterking en hoogwaterbescherming), klimaat en verduurzaming (wind op zee, groene energie, etc.) en recreatie, evenementen en toerisme (ecoducten, grote evenementen). In totaal zijn tussen de 210 en 290 van dergelijke projecten geïdentificeerd. Het effect op deze projecten kan variëren van grote impact, waarbij projecten niet meer uitgevoerd kunnen worden, tot een nadelig effect op de planning doordat bijvoorbeeld meer onderzoek nodig is. Wat het effect per project precies is, moet nog nader worden uitgezocht.

Juridische procedures tegen vergunningen: 630

Daarnaast lopen in ieder geval 630 juridische procedures tegen vergunningen gebaseerd op het PAS. De minister geeft aan dat deze vergunningen waarschijnlijk niet onherroepelijk vastgesteld zullen kunnen worden op basis van het PAS. Bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State zijn 180 zaken aanhangig waarin de PAS een rol speelt. De overige procedures zullen aanhangig zijn bij rechtbanken of zich in de bezwaarfase bevinden.

Meldingen die alsnog een toestemmingsbesluit nodig hebben: 3300

Ook geeft de minister aan dat er minimaal 3300 meldingen gedaan zijn in het kader van het PAS. Dit betreft projecten met stikstofbijdragen onder de grenswaarde van 1 mol/ha/j, waarvoor in het PAS een vrijstelling van de vergunningplicht bestond en alleen een melding nodig was. Deze projecten hebben nu alsnog een toestemmingsbesluit nodig.

Overige projecten: aantal onbekend

Verder zijn nog (niet-prioritaire) projecten in voorbereiding die geen gebruik meer kunnen maken van het PAS. Het betreft projecten die gebruik maakten van de vrije ontwikkelingsruimte uit het PAS, of bijvoorbeeld projecten die voorheen vielen onder de drempelwaarde, en daarmee eerder niet vergunnings- en meldingsplichtig waren. Dit gaat om projecten onder meer op het terrein van woningbouw, recreatie en landbouw. De minister geeft aan dat niet bekend is hoeveel projecten tot deze categorie behoren.

Herverdeling milieugebruiksruimte als schaars recht?

De vraag is hoe de milieuruimte die over is, nu geen gebruik meer gemaakt kan worden van de (toekomstige) ruimte die het PAS bood, over activiteiten en projecten die stikstofdepositie veroorzaken die gevolgen kan hebben op Natura 2000-gebieden, verdeeld zal worden. Als er sprake is van de verdeling van een schaars recht, dan moet de verdeling voldoen aan de transparantieverplichting en de daaruit voortvloeiende verplichting tot het bieden van een passende mate van openbaarheid. Schaarse rechten kunnen bovendien in beginsel niet voor onbepaalde tijd worden verleend.

In een conclusie van staatsraad-advocaat generaal Widdershoven over de vraag of ruimtelijke besluiten (bestemmingsplannen, uitwerkingsplannen etc.) schaarse rechten toebedelen werd al aandacht besteed aan herverdeling van milieugebruiksruimte als schaars recht (zie ons blog over de conclusie). De AG concludeert als hoofdregel dat planologische besluiten schaarste kunnen creëren, maar dit betekent in beginsel niet dat ruimtelijke besluiten ook besluiten zijn waarbij schaarse rechten worden toebedeeld. Redengevend hiervoor is, kortgezegd, dat planologische besluiten veelal alleen kunnen worden aangevraagd door degene die beschikt over het perceel. Omdat er dan maar één gegadigde is, is er geen sprake van schaarste.

Op de hoofdregel wordt een aantal mogelijke uitzonderingen geformuleerd, waarvan herverdeling van milieugebruiksruimte er één is. In de conclusie wordt als voorbeeld gegeven de situatie dat een bestemmingsplan voorziet in een binnenplanse afwijkings- of wijzigingsbevoegdheid, in dat geval kan sprake zijn van een omgevingsvergunning die of een wijzigingsplan dat een schaars recht toedeelt als 1) de wijzigingsbevoegdheid van toepassing is voor percelen van verschillende belanghebbenden en 2) de bevoegdheid ziet op de verdeling van milieugebruiksruimte waarvan de totale cumulatieve ruimte door meerdere gegadigden wordt/zal worden benut en 3) het maximum wordt gevormd door een wettelijke norm. In (onder andere) die situatie zou de verplichting voor het bestuursorgaan gelden om voorafgaand aan de start van de procedure een passende mate van openbaarheid te verzekeren met betrekking tot de beschikbaarheid van de vergunning (of het voornemen tot wijziging), de verdelingsprocedure, het aanvraagtijdvak en de toe te passen criteria (zie onderdelen 4.25 t/m 4.27 van de conclusie).

De uitspraken over het PAS blijken dus voor een heel omvangrijke groep projecten gevolgen te hebben, waarbij het verdelingsvraagstuk van milieuruimte een grote rol lijkt te gaan spelen. Wij volgen de ontwikkelingen op de voet!

Heeft u vragen?

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.
Minister inventariseert projecten die geraakt worden door de PAS-uitspraken

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief