icon

Herijking gedragsregels; de drie belangrijkste wijzigingen op een rij

Eén van de belangrijke verschillen tussen advocaten en andere juristen, is het feit dat advocaten gebonden zijn aan speciale regels en normen die ervoor zorgen dat zij juist en integer handelen bij de uitoefening van hun beroep. Zo moeten advocaten zich houden aan de normen die zijn vastgelegd in de Advocatenwet en de Verordening op de Advocatuur, en bieden de gedragsregels houvast bij het maken van keuzes in de dagelijkse praktijkvoering. Een set regels waarmee een hoog niveau van service en kwaliteit zo goed mogelijk wordt gewaarborgd.

De Advocatenwet

De Advocatenwet (uit 1952) regelt het beroep van advocaat. Iedere advocaat is (verplicht) lid van de Nederlandse Orde van Advocaten, welke organisatie bevoegd is nadere regels te stellen aan de beroepsuitoefening. In de Advocatenwet staan onder andere de kernwaarden waardoor iedere advocaat zich bij de rechtsbescherming van zijn cliënt moet laten leiden:

  1. Een advocaat is onafhankelijk en wordt niet beïnvloed door bijvoorbeeld de overheid;
  2. Een advocaat is partijdig en steunt alleen zijn cliënt door dik en dun;
  3. Een advocaat is deskundig en houdt zijn kennis en kunde op niveau;
  4. Een advocaat is integer en gedraagt zich zoals het een behoorlijk advocaat betaamt;
  5. Een advocaat is een vertrouwenspersoon en neemt geheimhouding in acht.

    Mocht iemand van mening zijn dat een advocaat zich niet gedraagt zoals dat hem betaamt, dan kan deze persoon een klacht indienen bij ‘de deken’ van het arrondissement waarin de advocaat staat ingeschreven. De klacht kan vervolgens, via de raad van discipline respectievelijk het hof van discipline leiden tot een waarschuwing, berisping, schorsing of zelfs schrapping van de betreffende advocaat.

    Verordening op de Advocatuur

    Op 1 januari 2015 is de Verordening op de Advocatuur (VODA) in werking getreden, met als doel alle bestaande regels en verordeningen te harmoniseren en te vereenvoudigen. De VODA bevat onder meer regels over de vakbekwaamheid van de advocaat (zoals de verplichting om jaarlijks opleidingspunten te behalen), betalingen aan- en door de advocaat (giraal, behoudens enkele uitzonderingen) en de vergoeding die de advocaat in rekening mag brengen (verbod op resultaat gerelateerd honorarium/no cure no pay).

    De gedragsregels

    De gedragsregels brengen de normen onder woorden die ‘naar de heersende opvatting in de kring der advocaten behoren te worden in acht genomen bij de uitoefening van het beroep van advocaat'; hoe heurt het eigenlijk? Ze kunnen worden gezien als uitwerking van de wettelijke betamelijkheidsnorm die te vinden is in de Advocatenwet en de hierboven genoemde kernwaarden.

    De gedragsregels zijn sinds 1992 niet meer aangepast of gemoderniseerd. Gelet op de gewijzigde opvattingen binnen de beroepsgroep, bijvoorbeeld met betrekking tot confraternele correspondentie, maar ook door technologische ontwikkelingen, de invoering van de VODA in 2015 en de codificatie van de kernwaarden in de Advocatenwet, bestond de behoefte om de gedragsregels uit 1992 te herzien.

    Daarom heeft de algemene raad de ‘commissie herijking gedragsregels’ ingesteld, die de opdracht kreeg om te bezien in hoeverre de gedragsregels 1992 dienden te worden herzien. De zeven leden van de commissie, onder leiding van oud-deken Jan Loorbach, hebben hun onderzoeksopdracht eind 2017 voltooid en op 22 februari 2018 zijn de herijkte gedragsregels bekend gemaakt. De drie belangrijkste wijzigingen, volgens de Nederlandse Orde van Advocaten:

  1. Provisie. Het ontvangen of toekennen van een beloning voor het aanbrengen of ontvangen van opdrachten is niet fundamenteel gewijzigd, maar is onder bepaalde voorwaarden mogelijk. Er is nu ruimte in de regels om via ‘koppelsites’ vraag en aanbod bij elkaar te brengen, maar het belang van de rechtzoekende is daarbij leidend.
  2. Geheimhouding. Daarnaast wordt stilgestaan bij de vertrouwelijkheid van advocaten ten behoeve van de rechtzoekende. Vertrouwelijkheid is een essentiële kernwaarde die in deze tijd onder druk staat. De regel over belangenverstrengeling is vereenvoudigd en er wordt in de uitgebreide toelichting stilgestaan bij de rol van advocaten in echtscheidingen, het optreden als gezinsadvocaat en de vrije advocaatkeuze.
  3. Vertrouwelijkheid. Wat betreft de confraternele correspondentie tussen advocaten is het vanaf nu zo dat die mededelingen niet langer automatisch vertrouwelijk zijn. Wil een advocaat vertrouwelijk communiceren, dan dient hij dat vooraf af te spreken.

    De gedragsregels zijn nu weer toekomstbestendig, al heeft de Algemeen deken Van Tongeren al aangegeven dat het zeker niet de bedoeling is om weer 25 jaar te wachten tot een nieuwe versie.


Björn Mulder is niet meer werkzaam bij Wieringa Advocaten. Indien u een vraag heeft naar aanleiding van deze blog dan kunt u zich wenden tot onderstaande contactpersoon van het praktijkgebied column.

Herijking gedragsregels; de drie belangrijkste wijzigingen op een rij

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief