De Nederlandse Franchise Code gepresenteerd

Op 17 februari 2016 is de Nederlandse Franchise Code (hierna: NFC) gepresenteerd. De NFC beschrijft hoe partijen zich dienen te gedragen bij het aangaan, uitvoeren en ontbinden van een franchiseovereenkomst. In de code zijn onder andere de (informatie-)verplichtingen van de franchisegever en -nemer jegens elkaar opgenomen. Ook wordt aangegeven welke bepalingen minimaal in een franchiseovereenkomst moeten worden opgenomen. De code is opgesteld door een schrijfcommissie waarin zowel franchisenemers als franchisegevers vertegenwoordigd zijn.

Een korte terugblik

Minister Kamp had om opstelling van een gedragscode gevraagd na terugkerende berichtgeving over misstanden in de franchisesector en conflicten tussen franchisegevers en franchisenemers. Deze gedragscode moest regels bevatten om de positie van franchisenemers te verbeteren. De schrijfcommissie heeft sinds 5 december 2014 gewerkt aan het opstellen van deze code. In juni 2015 presenteerden zij de conceptversie van de NFC, waarover wij al eerder schreven. Op dit concept kwam veel kritiek, voornamelijk van de franchisegevers. Tijdens het franchisedebat op 3 september 2015 hebben de franchisegevers hun vertrouwen in de code opgezegd. Over deze rumoerige ontwikkelingen schreven wij al eerder in onze update. Daarna bleef het lange tijd stil rondom de NFC. Zelfs de website van de NFC is uit de lucht gehaald. Maar op 17 februari 2016 was het dan toch zover. Minister Kamp heeft de (definitieve) versie van de NFC in ontvangst genomen.

De inhoud van de Nederlandse Franchise Code: vergelijking met de conceptcode

Een belangrijk commentaar op de conceptcode was dat deze te vaag was. Naar dit commentaar heeft de schrijfcommissie geluisterd: de (definitieve) versie van de NFC bevat concretere regels dan de conceptcode. Ook is bij sommige artikelen de toelichting aangescherpt en uitgebreid. Opvallend is wel dat er in de toelichting op de artikelen nog steeds veel concrete regels staan die niet in de artikelen van de NFC zelf zijn opgenomen. Franchisegevers en franchisenemers moeten bij toepassing van de NFC dus zowel de artikelen als de toelichting hierop in acht nemen.

Daarnaast was een veel gehoord commentaar dat de conceptcode de franchisenemers te veel beschermde en te veel verplichtingen oplegde aan de franchisegevers. Opvallend is dan ook dat de NFC in vergelijking met de conceptcode eigenlijk vrij weinig wijzigingen bevat. Ik zet de belangrijkste wijzigingen voor u op een rij.

Een belangrijke wijziging ten opzichte van het concept, is dat de franchisegevers verplicht worden de franchisenemers een aanvangsopleiding te geven. Daartegenover staat dat expliciet in de NFC is opgenomen dat het de eigen verantwoordelijkheid is van de franchisenemer om zich in te spannen voor een succesvolle exploitatie van zijn onderneming.

Een andere belangrijke wijziging is dat er in de NFC een grotere rol is weggelegd voor de franchisevertegenwoordiging (de vertegenwoordiging van de gezamenlijke franchisenemers). De franchisevertegenwoordiging krijgt adviesrecht of instemmingsrecht. De franchisegever heeft voor wijzigingen in het franchiseconcept die een materieel effect hebben op de bedrijfsvoering van de gehele franchise, in beginsel instemming van de franchisevereniging nodig. Bereiken de franchisegever en de franchisevertegenwoordiging geen overeenstemming, dan mag de franchisegever de beoogde wijzingen niet eenzijdig doorvoeren.

Aan de NFC is verder een extra hoofdstuk toegevoegd over alternatieve geschilbeslechting. Hierin is opgenomen dat de franchisenemer en franchisegever zich kunnen wenden tot een geschillencommissie waarin zij een advies kunnen verkrijgen over hun geschil. Deze mogelijkheid vormt een alternatief voor de gang naar de rechter. De geschillencommissie is nog niet opgericht. Ook is nog niet duidelijk hoe de procedure bij de geschillencommissie eruit zal gaan zien.

Naleving van de NFC en wettelijke verankering.

De NFC werkt volgens het ‘pas toe of leg uit'-principe. Dit houdt in dat de regels uit de NFC in principe moeten worden toegepast, maar dat afwijking is toegestaan indien dit in een concrete situatie een beter resultaat geeft. Afwijking van de NFC moet wel worden uitgelegd. Niet duidelijk is aan wie deze afwijking moet worden uitgelegd. Ook is niet duidelijk wie toezicht gaat houden op naleving van de NFC en of de naleving van de code überhaupt kan worden afgedwongen.

Volgens minister Kamp bestaat er in de franchisesector nog steeds inhoudelijke weerstand tegen de NFC. Om brede naleving te waarborgen, gaat de minister de mogelijkheden onderzoeken om de NFC in de wet te verankeren. De minister zal de franchisesector daarnaast ondersteunen bij de oprichting van een geschillencommissie.

Er is nog een hoop onduidelijk over de status en afdwingbaarheid van de NFC. Of de nieuw gepresenteerde NFC nu wel voldoende draagvlak heeft onder de franchisegevers en -nemers, zal ook in de toekomst moeten blijken. Wordt ongetwijfeld vervolgd…