icon

Arbeidsoverenkomst of overeenkomst van opdracht?

Met de toename van het aantal zzp’ers wordt de vraag wanneer wel en niet sprake is van een arbeidsovereenkomst – wat op zich al een belangrijke en vaak lastige vraag is – steeds belangrijker. Recent zijn daarover drie uitspraken gedaan, met verschillende uitkomsten.

In alle drie de gevallen ging het om postbezorgers van PostNL. Hun positie was vergelijkbaar: zij hadden als zelfstandige gecontracteerd, factureerden met btw, waren zelf eigenaar van de bus waarmee ze bezorgden, en kregen betaald per resultaat. Dat zijn allemaal omstandigheden die er op wijzen dat het daadwerkelijk zelfstandig ondernemers zijn, die ondernemers- en investeringsriciso dragen. Daar kwam bovendien bij dat de bezorgers zich vrij mochten laten vervangen, wat een belangrijk aspect is van de overeenkomst van opdracht (een van de kenmerken van een arbeidsovereenkomst is namelijk de verplichting van de werknemer om de arbeid persoonlijk te verrichten).

In twee van de drie gevallen kwam de kantonrechter tot het oordeel dat toch sprake was van een arbeidsovereenkomst. Er waren weliswaar onmiskenbaar elementen van een overeenkomst van opdracht, maar de kenmerken van een arbeidsovereenkomst wogen voor de kantonrechter zwaarder; dat betrof met name de strikte instructies die de bezorgers kregen, het feit dat ze op dagen dat ze voor PostNL werkten niet voor anderen mochten werken, en het feit dat het de vraag was of het contract met PostNL hen de ruimte liet om überhaupt voor anderen te werken. Saillant detail is dat een van de bezorgers zich ook daadwerkelijk vrij veel had laten vervangen door familieleden – 16% van de werktijd – maar zelfs dat was voor de rechter geen reden te oordelen dat geen sprake was van een arbeidsrelatie. Dat moest, zo oordeelde de rechter, worden “genuanceerd” omdat dat maar in één jaar was gebeurd in verband met een opleiding die de bezorger volgde.

Alleen in het derde geval was sprake van een overeenkomst van opdracht. Doorslaggevend was het feit dat die bezorger ook al vóór zijn overeenkomst met PostNL als zelfstandig ondernemer stond ingeschreven, en dat hij standaard vervangers inschakelde omdat hij meer routes had dan hij in zijn eentje aankon.

Er is veel te doen over deze uitspraken, zeker ook in de tijd dat de vraag wel/geen arbeidsovereenkomst ook in fiscale zin actueel is, met alle plannen rond het afschaffen van de VAR. Er is het nodige af te dingen op de uitspraken waarin geoordeeld is dat sprake is van een arbeidsovereenkomst. Vooral het feit dat de afwezigheid van de verplichting persoonlijk de arbeid te verrichten niet relevant is roept vraagtekens op – dit staat met zoveel woorden in de wet, en het is – zo staat in commentaren te lezen – niet aan de rechter om wetsbepalingen terzijde te schuiven. Tegelijkertijd wordt breed onderkend dat de uitspraken wel tegemoet komen aan het gevoel dat er nog steeds te weinig is geregeld ter bescherming van de zogenaamde schijnzelfstandige – de medewerker die op papier zelfstandig ondernemer is, maar die voor zijn werk en inkomen geheel afhankelijk is van één opdracht-/werkgever.

Het laatste woord is nog niet gezegd over deze kwestie, noch in deze zaken, noch over het vraagstuk in het algemeen – en evenmin over de WWZ, die in strijd met een van de doelstellingen tot gevolg lijkt te hebben dat steeds meer mensen in de flexibele schil worden gedwongen. Wordt ongetwijfeld vervolgd!


Arco Siemons is niet meer werkzaam bij Wieringa Advocaten. Indien u een vraag heeft naar aanleiding van deze blog dan kunt u zich wenden tot onderstaande contactpersoon van het praktijkgebied arbeidsrecht.

Heeft u vragen?

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.
Arbeidsoverenkomst of overeenkomst van opdracht?

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief