Alimentatie: nu gunstig afkopen én voorstellen voor een kortere termijn

Door een wijziging van de Wet op de Inkomstenbelasting per 1 januari 2012 is de zeer aantrekkelijke mogelijkheid ontstaan om partneralimentatie ‘netto' af te kopen. Dit is bij de planning van de gevolgen van een echtscheiding een belangrijk instrument, dat veel geld kan schelen. Er zijn wel strikte voorwaarden voor en het is van belang om vóór het uiteengaan al een advocaat te raadplegen. De gunstige afkoop kan alleen plaatsvinden, als partijen in het jaar van de betaling van de afkoopsom in het kader van de scheiding nog wel, al is het maar even, fiscaal partner zijn. Indien in de aangifte zowel de door de alimentatiegerechtigde ontvangen som als de aftrekpost van de alimentatieplichtige aan de alimentatiegerechtigde worden toegerekend, heeft de afkoop voor geen van beide partijen invloed op de verschuldigde inkomstenbelasting.

De partneralimentatie staat de laatste tijd sowieso weer in de belangstelling. Verschillende politici hebben aangegeven de termijn te willen verkorten. In 1994 werd de maximale duur van de partneralimentatie verkort van ‘levenslang' tot 12 jaar, maar maatschappelijke opvattingen blijven nu eenmaal veranderen.

Maximaal 12 jaar is lang. Is dat terecht? Er wordt steeds meer gehamerd op de eigen verantwoordelijkheid en de zelfstandigheid van de vrouw. De overheid stimuleert en subsidieert dat al op vroege leeftijd. Blijven werken, eventueel in deeltijd, wordt bevorderd en is steeds meer de norm, ook voor moeders met jonge kinderen.

Van vrouwen wordt dus eigenlijk verwacht, dat zij genoemde verantwoordelijkheid ook daadwerkelijk nemen. De gedachte van een financiële afhankelijkheid van de vrouw, na en zelfs tijdens het huwelijk, doet voor zowel mannen als vrouwen ouderwets en achterhaald aan en moet dus op de schop.

Waarom staat in de wet een maximumduur van partneralimentatie van 12 jaar? Die staat er voor het ‘slechtste geval', waarbij de ouders scheiden wanneer het jongste kind net geboren is. De moeder heeft daarmee die eerste 12 levensjaren, tot en met de basisschool, wat meer speelruimte voor de zorg en hoeft niet daarnaast ook nog geheel in haar levensonderhoud te (gaan) voorzien.

Op rechters heeft die reden nooit veel indruk gemaakt. Of het jongste kind nu 0 of 12 is; het lijkt niets uit te maken voor de termijn, want de leeftijd van de kinderen is voor een rechter vrijwel nooit een reden om de termijn van 12 jaar te verkorten. Zelfs wanneer een vrouw geen kinderen heeft, of die kinderen zelfstandig zijn, is dat nauwelijks reden voor verkorting. Als de man wil dat de rechter de termijn waarover hij alimentatie aan zijn ex-vrouw betaalt limiteert, moet hij daarvoor in de procedure heel erg zijn best doen.

Om terug te komen op de wijzigingsplannen: de huidige praktijk, dat 12 jaar de norm is en niet een maximum dat afhankelijk is van de omstandigheden, kan niet de bedoeling van de wetgever zijn geweest in 1994. Behalve voor veel gespecialiseerde echtscheidingsadvocaten en mediators is de huidige praktijk ook voor veel politici een doorn in het oog: PvdA, D66, PVV, VVD willen nu een kortere termijn in de wet. Termijnen van drie, vijf en acht jaar worden al genoemd. Wordt het drie jaar (D66) of vijf jaar (PVV?)? Vast niet; dat lijkt wat kort in de Nederlandse verhoudingen. Veel echtscheidingsjuristen menen dat een rol moet spelen, in hoeverre de vrouw is gehinderd in het maken van carrière vanwege de rolverdeling tussen de echtgenoten. Want dat vrouwen in het algemeen veruit de meeste zorgtaken op zich nemen is nu eenmaal een gegeven.

Advocaten zullen, nu de maatschappelijke opvattingen kennelijk aan het keren zijn, in elk geval meer munitie hebben om de rechters nu al te overtuigen, dat 12 jaar als norm achterhaald is.

Tenslotte: ook over herziening van de berekening van de kinderalimentatie wordt momenteel zeer intensief gediscussieerd, want de huidige methode is voor velen onbevredigend. Waarschijnlijk zullen (ook) die richtlijnen dus binnen afzienbare tijd veranderen. De plicht tot betaling van kinderalimentatie loopt overigens in principe na de meerderjarigheid van de kinderen door en eindigt pas als de kinderen 21 zijn.

Clasien van de Pas – Rutgers van der Loeff is niet meer werkzaam bij Wieringa Advocaten. Indien u een vraag heeft naar aanleiding van deze blog dan kunt u zich wenden tot onderstaande contactpersoon van het praktijkgebied .