icon

Geen aansprakelijkheid onbevoegde arbiters

Kan een arbiter (persoonlijk) aansprakelijk gesteld worden voor de schade ten gevolge van een uitspraak, die achteraf door de gewone rechter vernietigd is? Deze vraag heeft de Hoge Raad beantwoord in zijn arrest van 4 december 2009.

Voorafgaand aan deze zaak had een arbitrageprocedure plaatsgevonden tussen de partijen Sago en Greenworld. In die procedure was aangevoerd dat de arbiters onbevoegd waren vanwege het ontbreken van een arbitrageovereenkomst. Ondanks dit verweer hebben arbiters een vonnis gewezen. Dit vonnis is vervolgens door de gewone rechter vernietigd op initiatief van de Greenworld, wegens de onbevoegdheid van de arbiters. Greenworld heeft daarop tegen de arbiters persoonlijk en het NAI (Nederlands Arbitrage Instituut) een vordering ingesteld, onder meer tot verklaring voor recht dat zij hoofdelijk aansprakelijk zijn voor de schade ten gevolge van het onrechtmatige handelen en dat zij gehouden zijn tot vergoeding van die schade. Het onrechtmatig handelen zou bestaan uit het feit dat arbiters, ondanks het verweer dat een arbitrageovereenkomst ontbrak, welbewust hun bevoegdheid aannamen en veroordelende vonnissen jegens Greenworld wezen, waardoor zij inbreuk hebben gemaakt op haar recht om geschilbeslechting door de gewone burgerlijke rechter te laten plaatsvinden.

Zowel de rechtbank als het Hof hebben deze vordering afgewezen en ook de Hoge Raad wil in dit geval niet aan aansprakelijkheid van arbiters. De Hoge raad hanteert daarbij dezelfde maatstaf als voor gewone rechters. Aansprakelijkheid is alleen aanvaardbaar in uitzonderlijke gevallen, waarin blijkt dat de (scheids)rechter met betrekking tot de vernietigde uitspraak opzettelijk of bewust roekeloos heeft gehandeld dan wel met kennelijke grove miskenning van hetgeen een behoorlijke taakvervulling meebrengt.

De achtergrond van deze leer is dat een wettelijke regeling van tegen rechterlijke beslis-singen aan te wenden rechtsmiddelen niet gebaseerd is op de gedachte dat slechts één uitspraak betreffende een tussen partijen gerezen geschil de juiste kan zijn. De regeling van de rechtsmiddelen stelt weliswaar de laatst gedane uitspraak boven de eerdere uitspraak, maar dat is geen grond de eerdere (scheids)rechterlijke beoordeling in de vernietigde uitspraak in beginsel voor onrechtmatig te houden. De (scheids)rechter moet in vrijheid en onbevangenheid over het hem voorgelegde geschil kunnen oordelen, waarbij over de beslissing van de zaak dikwijls in redelijkheid verschillend kan worden gedacht.

Dat deze leer al gold voor gewone rechtspraak is helder; een andere uitkomst zou een volstrekt onwerkbaar rechtssysteem opleveren met vorderingen tegen de rechter in de lagere instantie bij succes in hoger beroep. De Hoge Raad heeft nu vastgesteld dat arbitrage zelfde bescherming verdient.


Annejet Lamme is niet meer werkzaam bij Wieringa Advocaten. Indien u een vraag heeft naar aanleiding van deze blog dan kunt u zich wenden tot onderstaande contactpersoon van het praktijkgebied bouwrecht.

Heeft u vragen?

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.
Geen aansprakelijkheid onbevoegde arbiters

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief