icon

Onmisbaarheid of afspiegeling?

Een paar maanden geleden schreef ik over de verruiming van het onmisbaarheidscriterium bij ontslagen. Ter herinnering: het onmisbaarheidscriterium kan een normale afspiegeling doorbreken als een werkgever kan aantonen dat de werknemer die op grond van afspiegeling voor ontslag in aanmerking komt, voor het bedrijf onmisbaar is. In dat geval kan een andere werknemer worden ontslagen, die na die onmisbare werknemer als eerste in aanmerking komt voor ontslag. Mijn conclusie was dat de uitbreiding in de praktijk weinig effect zou hebben, omdat er nogal wat haken en ogen aan die verruiming zaten: beleid, opleiding, enzovoorts.

Recent werd een uitspraak gepubliceerd van UWV Werkbedrijf, van 29 juli 2009 (JAR 2009, 204). Daarin oordeel het UWV dat het onmisbaarheidscriterium van toepassing is, waardoor een bepaalde werknemer in dienst gehouden mocht worden. De werknemer die had moeten worden ontslagen was een werknemer die vloeiend Duits sprak en de Duitse relaties van het bedrijf bediende. Die relaties waren echter (inmiddels) voor belangrijker voor de werkgever dan de Franse relaties, die werden bediend door een andere werknemer die vloeiend Frans sprak. Sterker nog, die werknemer was juist (mede) vanwege dat vloeiende Frans aangenomen.

Het UWV vond dit inderdaad een geval van onmisbaarheid. Het UWV oordeelde dat de werkgever goede redenen had om het Duits belangrijker te vinden in de communicatie met de klanten dan het Frans; de “Duitse” collega hoefde niet te worden ontslagen en het UWV verleende een ontslagvergunning voor de “Franse”, die op grond van het afspiegelingsbeginsel eigenlijk als eerste had moeten worden ontslagen.

Terecht? Ja en nee. Ja, omdat het vanzelf lijkt te spreken dat een werkgever zodanig reorganiseert dat het bedrijf zo goed mogelijk verder gaat, in dit geval: zo min mogelijk omzet verliest. Een kwaliteitstoets is daarbij lastig, maar een objectief criterium zoals het wel of niet spreken van een bepaalde taal kan daarbij bepalend zijn.

Maar is dat nu een geval van onmisbaarheid? Volgens mij niet. Volgens mij is het een kwestie van het wel of niet uitwisselbaar zijn van functies. De beide medewerkers werkten op dezelfde afdeling, maar hadden kennelijk toch andere functies: de een bediende Duitse relaties, de ander Franse relaties. Die functies zijn – evident – niet uitwisselbaar, en als de werkgever besluit (zoals hij kennelijk heeft gedaan) dat hij in het kader van bezuiniging zijn Franse contacten inkrimpt of afstoot, vervalt dus een functie. Niet zomaar een functie, maar specifiek die van de Frans sprekende werknemer.

Voor de werkgever in deze zaak maakte het uiteindelijk niet uit: hij kon reorganiseren zoals hij zich had voorgenomen. Uit de zaak blijkt echter wel dat een goede reorganisatie begint bij een goede analyse van de bestaande en toekomstige functies, en van de vraag of die uitwisselbaar zijn of niet. Dat maakt de zaak inzichtelijker en objectiever, en de uiteindelijke procedure – als het goed is – eenvoudiger.


Arco Siemons is niet meer werkzaam bij Wieringa Advocaten. Indien u een vraag heeft naar aanleiding van deze blog dan kunt u zich wenden tot onderstaande contactpersoon van het praktijkgebied arbeidsrecht.

Heeft u vragen?

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.
Onmisbaarheid of afspiegeling?

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief