Proefschrift over medische aansprakelijkheid

In Leiden is onlangs medicus en jurist Raimond Gaird gepromoveerd op zijn onderzoek naar het systeem van de medische aansprakelijkheid.
Zijn bevindingen lijken vanuit vrijwel alle perspectieven – patiënten, medici, verzekeraars, juristen en de overheid – zorgwekkend te zijn. Zo zouden medische fouten veel vaker voorkomen dan algemeen wordt aangenomen en zou ook de ernst van de missers groter zijn. Slechts 5% van de medische missers komt voor de rechter. Verreweg de meeste gevallen worden onderling geregeld, zonder dat de betrokken partijen daar ruchtbaarheid aan geven.

Uiteraard staat het belang van de patiënt voorop, maar ook de medicus bevindt zich bij medische fouten in een penibele situatie. Enerzijds voelt de medicus vanuit ethisch oogpunt de verplichting om aan de patiënt de gemaakte fout te melden, terwijl anderzijds de verzekeraar bij wie de beroepsaansprakelijkheid is ondergebracht juist wil dat de arts zoveel zijn mond houdt, om de positie in de schikkingsonderhandelingen zoveel mogelijk te beschermen.

In de zaken die voor de rechter komen, wordt een medisch deskundige benoemd die zich uitlaat over de vraag hoe een redelijk bekwaam arts in dezelfde situatie zou hebben gehandeld. Evenwel kunnen de standpunten van de diverse deskundigen nog al eens uiteenlopen, hetgeen feitelijk tot gevolg heeft dat de uitkomst van de procedure voor een groot deel kan afhangen van de persoon van de deskundige. In het proefschrift wordt dan ook voorgesteld om tot een meer methodisch deskundigenonderzoek te komen.

In het proefschrift wordt gepleit voor een cultuuromslag, met als hoofddoel om artsen te stimuleren betere maatregelen te nemen om herhaling van gemaakte fouten te voorkomen. Weliswaar vereist dat een aanzienlijke inspanning in tijd en geld, er moeten immers gericht risico’s worden geanalyseerd en databanken worden ingericht en bijgehouden, maar het resultaat zal in beginsel zijn een verbetering van de kwaliteit van de aangeboden medische zorg, met als gevolg minder medische fouten. Als bijkomend voordeel op de langere termijn lijkt ook een verlaging, althans geen verdere verhoging van de premie van de beroepsaansprakelijkheidsverzekering in de rede te liggen. Ook dat is alleen maar toe te juichen. In de Verenigde Staten is al enkele jaren een ontwikkeling aan de gang waarbij door steeds verder oplopende premies, artsen besluiten de geneeskunde niet langer uit te oefenen.

Daan Timmerman is niet meer werkzaam bij Wieringa Advocaten. Indien u een vraag heeft naar aanleiding van deze blog dan kunt u zich wenden tot onderstaande contactpersoon van het praktijkgebied column.