icon

Identiteitsplicht in de praktijk

Sinds 1 januari 2005 geldt een verzwaarde identificatieplicht voor alle burgers. Er is al behoorlijk wat over geschreven in kranten en op internet, maar deze weblog heeft het onderwerp tot nu toe laten liggen. Gisteren werd echter de grootste verkeerscontrole ooit gehouden in Amsterdam en schrijver dezes werd uit de rij wachtende auto's gehaald. Daarbij bleek dat zijn portemonnaie nog thuis op de keukentafel lag, met daarin zijn rijbewijs. Uiteraard werd een boete uitgeschreven voor het niet kunnen tonen van het rijbewijs (tarief: EUR 30,–), waarmee de verbaliserend agent gelukkig de auteur niet ook heeft beboet voor het ontbreken van een identificatiebewijs. Maar dit was de eerste keer dat de auteur werd geconfronteerd met de vernieuwde identificatieplicht. Hoe zit dat eigenlijk ?

Op 1 januari 2005 is de nieuwe Wet op de Identificatieplicht ingevoerd (ook wel: WIP). Dat betekent dat iedereen van 14 jaar en ouder op eerste vordering van een politie-ambtenaar of toezichthouder een geldig identiteitsbewijs moet kunnen laten zien. De WIP zelf legt geen beperking op aan een ambtenaar die om een identieteitsbewijs wil vragen. De Politiewet geeft echter aan dat een politie-ambtenaar alleen mag vragen om een identiteitsbewijs als dat redelijkerwijs nodig is voor de uitoefening van de politietaak. Ook de website van het ministerie (www.nederlandveilig.nl) zegt dat een identiteitsbewijs alleen kan worden gevraagd als daarvoor een goede reden is. En daar begint natuurlijk de ellende. Want wanneer is sprake van een goede reden ? Bij een fietscontrole is er al sprake van de uitoefening van een politietaak en dus kan er gevraagd worden naar een identiteitsbewijs. Maar kan dat ook als de lichten het doen, de fietsbel tringelt en er dus niets aan de hand is ? De huidige tekst suggereert dat ook in dat geval een identificatieplicht bestaat, terwijl er toch overduidelijk niets aan de hand is. De enige beperking die nu lijkt te bestaan bij de identificatieplicht, is dat er geen controles zullen worden uitgevoerd die uitsluitend tot doel hebben om de identiteit van burgers te controleren. Maar wat is die beperking waard, als men gemakkelijk een fietscontrole organiseert en dan “en passant” ook de identiteitscontrole meeneemt ? Over de nieuwe identificatieplicht en wanneer er sprake is van een redelijke noodzaak binnen de uitoefening van politietaken, zal nog wel een principiële juridische strijd worden gevoerd.


Jonathan Barth is niet meer werkzaam bij Wieringa Advocaten. Indien u een vraag heeft naar aanleiding van deze blog dan kunt u zich wenden tot onderstaande contactpersoon van het praktijkgebied column.

Identiteitsplicht in de praktijk

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief