icon

Uitzondering op het bestuursrechtelijke relativiteitsvereiste: verweven belangen

In de vorige blog is de werking van het relativiteitsvereiste in zijn algemeenheid beschreven. Onder omstandigheden kan het toch mogelijk zijn dat een belanghebbende zich beroept op een norm die er niet toe strekt om hem rechten te verlenen. Het gaat dan vaak om normen uit de Wet Natuurbescherming (voorheen de Natuurbeschermingswet 1998 en de Flora- en Faunawet).

In dit kader verdient uitspraak van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State in de zaak Tuibrug Hoorn (ECLI:NL:RVS:2011:BR1412) vermelding. De belanghebbende in deze zaak kwam op tegen een bestemmingsplan dat de mogelijkheid schiep om 40 woningen te bouwen. De belanghebbende vond dat dit in strijd was met de Natuurbeschermingswet 1998 omdat het negatieve gevolgen zou hebben voor het Natura 2000-gebied Markermeer en IJmeer.

De Afdeling overweegt als volgt:

"De bepalingen van de Nbw 1998 hebben met name ten doel om het algemene belang van bescherming van natuur en landschap te beschermen. Maar de belangen van [appellant] en anderen bij het behoud van een goede kwaliteit van hun leefomgeving, waarvan het Natura 2000-gebied deel uitmaakt, zijn in dit geval zo verweven met de algemene belangen die de Nbw 1998 beoogt te beschermen, dat niet kan worden geoordeeld dat de betrokken normen van de Nbw 1998 kennelijk niet strekken tot bescherming van hun belangen."

Deze zaak lijkt in te druisen tegen de dogmatiek van het relativiteitsvereiste. Allereerst overweegt de Afdeling dat de Natuurbeschermingswet 1998 ertoe strekt het algemeen belang te beschermen en niet het individuele belang. Vervolgens oordeelt de Afdeling toch dat het belang van de belanghebbende zodanig is verweven met dit algemeen belang dat de Nbw beschermt, dat het relativiteitsvereiste hier niet wordt gepasseerd. Doorslaggevend lijkt hierin te zijn dat de belanghebbende in de ‘directe nabijheid’ van het Natura-2000 gebied woont.

Ter vergelijking: in een uitspraak uit 2012 (ECLI:NL:RVS:2012:BV0106) was de Afdeling van oordeel dat er geen sprake was van verweven belangen. In deze kwestie stond het ‘tracébesluit weguitbreiding Schiphol-Amsterdam-Almere’ centraal. Een belanghebbende voerde onder meer aan dat het tracébesluit een negatieve invloed op het nabijgelegen Natura 2000-gebied Markermeer en IJmeer heeft. De belanghebbende woont echter op geruime afstand van het Natura 2000-gebied en bovendien wordt zijn woning van het Natura 2000-gebied gescheiden door allerlei bebouwing en een kanaal. Ook hier geldt als uitgangspunt dat de Natuurbeschermingswet 1998 er niet toe strekt om individuen rechten toe te kennen. De Afdeling overweegt over de vraag of er sprake is van een verweven belangen, zodat het relativiteitsvereiste kan worden gepasseerd, het volgende:

‘’De woning van appellant bevindt zich op meer dan twee kilometer van het dichtbijgelegen Natura 2000-gebied bevindt en wordt daarvan gescheiden door onder meer het Amsterdam-Rijnkanaal, het Diemerpark en de wijk IJburg te Amsterdam. Geen duidelijke verwevenheid van haar belang bij het behoud van een goede kwaliteit van haar leefomgeving met de algemene belangen die de Nbw 1998 beoogt te beschermen, zodat moet worden geoordeeld dat de betrokken normen van de Nbw 1998 kennelijk niet strekken tot bescherming van de belangen van appellant.’’

De Afdeling concludeert dat er geen sprake is van verweven belang, zodat het relativiteitsvereiste gewoon toepassing vindt.

Uit het voorgaande kan geconcludeerd worden dat de toepassing van het leerstuk 'verweven belangen' met name schakelt op de nabijheid tot een beschermd gebied. Een uitzondering op de toepassing van het relativiteitsvereiste behoort dan tot de mogelijkheden.


Marcel Beekman is niet meer werkzaam bij Wieringa Advocaten. Indien u een vraag heeft naar aanleiding van deze blog dan kunt u zich wenden tot onderstaande contactpersoon van het praktijkgebied bestuursrecht.

Heeft u vragen?

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.
Uitzondering op het bestuursrechtelijke relativiteitsvereiste: verweven belangen

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief