Sebastiaan Levelt, 8 januari 2010

Forse dwangsom op niet tijdig beslissen door overheidsorgaan

In een eerdere bijdrage wezen wij al op de nieuwe regeling die geldt per 1 oktober 2009, op grond waarvan een bestuursorgaan een dwangsom opgelegd kan worden voor het niet tijdig beslissen op een aanvraag of een bezwaarschrift. Na het verstrijken van de voor besluitvorming geldende termijn dient het bestuurorgaan in gebreke te worden gesteld. Twee weken daarna raakt een dwangsom verbeurd, die over de daarop volgende zes weken kan oplopen tot maximaal € 1.260,=. De te verbeuren dwangsom kan echter vele malen hoger worden, maar dan moet eerst de rechter er aan te pas komen.

Na afloop van een termijn van twee weken na ingebrekestelling staat de mogelijkheid open een beroepschrift in te dienen bij de bevoegde rechtbank. Let wel: dit geldt niet alleen indien er niet tijdig is beslist op een bezwaarschrift (ook voorheen stond daartegen beroep open), maar ook in het geval er niet tijdig is beslist op een aanvraag om een besluit. Voorheen was dan een bezwaarschrift de aangewezen weg, nu dient dus direct beroep te worden ingesteld.

De rechtbank behandelt het beroepschrift versneld en doet uitspraak zonder zitting, tenzij er omstandigheden zijn die wel tot een zitting nopen. Indien er sprake is van een termijnoverschrijding stelt de rechtbank dit vast en, in het geval het besluit nog steeds niet is genomen, draagt het bestuursorgaan op binnen twee weken alsnog een besluit te nemen. Dit is in de wet bepaald. De rechtbank heeft geen mogelijkheid daarvan af te wijken. Bovendien is de rechtbank wettelijk gehouden een dwangsom op te leggen op een overschrijding van deze termijn van twee weken. De hoogte van de dwangsom kan wel door de rechtbank worden bepaald.

De rechtbank Haarlem heeft inmiddels twee van dergelijke uitspraken gedaan. Dit zijn de eerste online gepubliceerde uitspraken (19 november en 17 december). De rechtbank heeft in deze uitspraken het betrokken bestuurorgaan opgedragen binnen twee weken alsnog het besluit te nemen en heeft op overschrijding van deze termijn een dwangsom gesteld van € 100,= per dag met een maximum van € 15.000,=.

In de uitspraken is de hoogte van de dwangsom niet gemotiveerd. In een uitspraak betrof het uitgebleven besluit een beslissing op bezwaar in een bijstandszaak, hetgeen doet vermoeden dat het financieel belang niet groot was. Aangenomen mag worden dat naarmate het belang dat is betrokken bij het uitgebleven besluit groter is, de dwangsom navenant toeneemt. Het is zaak in het beroepschrift aandacht te besteden aan de hoogte van de op te leggen dwangsom.

Hoe dan ook, het blijft dus niet bij een dwangsom van € 1.260,=. Door alert te procederen, derhalve tijdig de ingebrekestelling te verzenden en aansluitend beroep in te stellen, kan verbeurte van een zeer aanzienlijke dwangsom dreigen.

Vragen?