icon

Geen contractuele aansprakelijkheid van een gemeente voor te laat beslissen

In het arrest van de Hoge Raad van 5 maart 2021 staat de vraag centraal of de gemeente Venray gezien de met een projectontwikkelaar gesloten exploitatieovereenkomst contractueel aansprakelijk is of dat de gemeente slechts aansprakelijk kan zijn op grond van onrechtmatige daad.

Gesloten overeenkomsten

Een projectontwikkelaar was voornemens binnen de gemeente Venray diverse woningen te bouwen. Ten behoeve daarvan heeft eiseres met de gemeente Venray een exploitatieovereenkomst gesloten. In deze overeenkomst heeft de gemeente zich verplicht om zich in te spannen om op basis van een goede ruimtelijke ordening alle ter uitvoering van het project benodigde planologische- en vergunningprocedures tot uitvoering te brengen en af te ronden om te komen tot de door partijen beoogde planuitvoering. Verder heeft de gemeente zich verplicht om zich in te spannen de bouwvergunningen die voor de uitvoering van het project nodig zijn direct na het indienen van elke aanvraag in behandeling te nemen en binnen de gestelde wettelijke termijnen af te handelen.

De projectontwikkelaar had daarnaast met een aannemer een koop- /aannemingsovereenkomst gesloten waarin overeen was gekomen dat de overeenkomst ontbonden mocht worden als eiseres niet uiterlijk 1 april 2010 in het bezit zou zijn van de voor het project benodigde vergunningen. Na deze termijn heeft de derde partij de overeenkomst vanwege het ontbreken van de benodigde vergunningen ontbonden.

Projectontwikkelaar vordert schadevergoeding

De projectontwikkelaar vordert in deze procedure schadevergoeding van de gemeente. Zij heeft aan deze vordering ten grondslag gelegd dat de gemeente door de bouwaanvragen niet tijdig in behandeling te nemen dan wel niet tijdig op die aanvragen te beslissen, is tekortgeschoten in de nakoming van haar verplichtingen uit de exploitatieovereenkomst. Volgens de projectontwikkelaar had de gemeente op grond van de op haar rustende inspanningsverplichting de aanvragen van de voor de planuitvoering noodzakelijke bouwvergunningen direct na indiening in behandeling moeten nemen en binnen de gestelde wettelijke termijnen moeten afhandelen. Het niet tijdig in behandeling nemen van de aanvragen heeft volgens de projectontwikkelaar geresulteerd in het niet tijdig verlenen van de voor de uitvoering van de koop-/aannemingsovereenkomst met de aannemer benodigde vergunningen, met als gevolg dat de aannemer de overeenkomst heeft ontbonden.

Oordeel van de Hoge Raad

De Hoge Raad komt tot het oordeel dat weliswaar de gemeente niet voortvarend heeft gehandeld, maar dat niet is gebleken om in de exploitatieovereenkomst een contractuele aansprakelijkheid te scheppen voor het geval de gemeente niet tijdig zou beslissen op de bouwaanvragen of om een verdergaande aansprakelijkheid te scheppen voor het niet tijdig beslissen, dan die voor een bestuursorgaan bestaat op grond van onrechtmatige daad volgens de rechtspraak van de Hoge Raad. Dit blijkt volgens de Hoge Raad onder meer uit dat de exploitatieovereenkomst geen afwijking van de wettelijke beslistermijnen bevat of een sanctie op het niet nakomen van verplichtingen door de gemeente.

Om die reden is de aansprakelijkheid van de gemeente beperkt tot het geval dat aansprakelijkheid bestaat ingevolge de wettelijke regels van onrechtmatige daad. Volgens de rechtspraak van de Hoge Raad kan aansprakelijkheid in verband met een besluit bestaan op de grond dat het bestuursorgaan te laat op een aanvraag heeft beslist. Overschrijding van de beslistermijn wil echter niet zeggen dat de gemeente per definitie onrechtmatig handelt. Daarvoor zijn bijkomende omstandigheden vereist, zoals de mate van termijnoverschrijding, de oorzaak daarvan en de voor het bestuursorgaan kenbare belangen van de betrokken belanghebbende (zie onder meer het arrest van de Hoge Raad van 22 oktober 2010, ECLI:NL:HR:2010:BM7040, Eindhoven/Curatoren). Het gaat er dus om of de overschrijding van de beslistermijn in het licht van de omstandigheden van het geval in redelijkheid aanvaardbaar is. Daar was in dit geval sprake van.

Een schadevergoeding als gevolg van niet-nakoming van de exploitatieovereenkomst is in dit geval dus niet mogelijk, het principale beroep wordt – helaas voor de projectontwikkelaar – afgewezen.

Conclusie

Contractuele aansprakelijkheid van een gemeente op grond van een inspanningsverplichting om tijdig te beslissen wordt niet snel aangenomen. Van belang is dat een verdergaande aansprakelijkheid dan de aansprakelijkheid op grond van onrechtmatige daad uit de overeenkomst volgt door bijvoorbeeld een sanctie op te nemen op het niet nakomen van verplichtingen uit de overeenkomst. Voor aansprakelijkheid van een gemeente op grond van onrechtmatige daad moet sprake zijn van bijkomende omstandigheden. Schadevergoeding bij een termijnoverschrijding is dus niet vanzelfsprekend, zelfs niet als met de gemeente in een overeenkomst is vastgelegd dat de gemeente binnen de wettelijke termijnen beslist. Als projectontwikkelaar is het daarom van belang de exploitatieovereenkomst met de gemeente zo vorm te geven dat bij termijnoverschrijding de gemeente wél schadeplichtig is. Als u vragen hebt over een dergelijke overeenkomst, neem dan gerust contact met ons op.


Nicky Loekemeijer is niet meer werkzaam bij Wieringa Advocaten. Indien u een vraag heeft naar aanleiding van deze blog dan kunt u zich wenden tot onderstaande contactpersoon van het praktijkgebied vastgoed.

Heeft u vragen?

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.
Geen contractuele aansprakelijkheid van een gemeente voor te laat beslissen

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief