icon

Staat verliest hoger beroep inzake afluisteren

You win some, you lose some– wellicht dat komende vrijdag in de ministerraad deze kreet valt. Won de Staat gisteren het hoger beroep van het kort geding tegen de FNV, hij verloor gisteren het hoger beroep van het kort geding dat een aantal strafrechtadvocaten had aangespannen tegen het afluisteren van de gesprekken tussen advocaten en hun cliënten. Het Hof in Den Haag (het had het gisteren druk met zaken rond de overheid) oordeelde dat de AIVD binnen zes maanden onafhankelijk toezicht moet hebben geregeld voor dat aftappen, en er anders mee moet stoppen. Het Hof bekrachtigde het vonnis van de rechtbank van Den Haag van 1 juli jl.

Net als in de zaak van het FNV werden ook hier de nodige formele argumenten behandeld; in dit geval was dat onder meer de vraag of de kort gedingrechter nu een opdracht tot wetgeving aan de Staat had gegeven (wat naar het oordeel van de Staat zo was, en niet zou kunnen). Inhoudelijk ging het echter over de eisen van een eerlijk proces, vastgelegd in artikel 6 van het EVRM. De rechter oordeelde dat de huidige afluisterpraktijen in strijd zijn met die eisen, en dan met name de eis dat een verdachte in vertrouwen moet kunnen overleggen met zijn advocaat. De rechter wees er op dat aan het afluisteren van die gesprekken zwaardere eisen moeten worden gesteld dan aan het afluisteren van “gewone” gesprekken. Het toezicht zoals dat – zo stelde de AIVD – door de CTIVD (de commissie van toezicht betreffende de inlichtingen- en veiligheidsdiensten) voldoet naar het oordeel van het Hof niet aan de eis van “onafhankelijk toezicht” omdat die commissie een veel algemenere taak van toezicht heeft, en dat toezicht niet voorkomt dat informatie van de AIVD ten onrechte aan het OM zou worden doorgegeven.

De uitspraak is een belangrijke uitspraak in het spanningsveld tussen de belangen van opsporing enerzijds, en de eisen van een eerlijk proces anderzijds. In regelgeving en uitvoering ligt de nadruk al jaren op opsporing; ik schreef daar ruim twee jaar geleden ook al eens over. Niemand zal het belang van opsporing en preventie ontkennen, maar het belang van een eerlijk proces voor de verdachte, van respectering van privacy en grondrechten, en de plaats daarin van een onafhankelijke en vrije advocatuur is niet te onderschatten. Die zaken worden te vaak afgeschilderd als het belang van iemand die iets te verbergen heeft; het is één van de pijlers van onze rechtsstaat, en daarmee een belang van ons allemaal.


Arco Siemons is niet meer werkzaam bij Wieringa Advocaten. Indien u een vraag heeft naar aanleiding van deze blog dan kunt u zich wenden tot onderstaande contactpersoon van het praktijkgebied column.

Staat verliest hoger beroep inzake afluisteren

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief