Versoepeling Afdelingsjurisprudentie bij toets ontvankelijkheid beroep bestemmingsplan en exploitatieplan?

Op 4 februari 2015 heeft de Afdeling bestuursrechtspraak Raad van State eem opmerkelijke uitspraak gedaan over de ontvankelijkheid van een projectontwikkelaar die beroep heeft ingesteld tegen de besluiten tot vaststelling van een bestemmingsplan en exploitatieplan.

In de onderhavige situatie is de projectontwikkelaar (nog) geen eigenaar van het onroerend goed waar het bestemmingsplan en exploitatieplan betrekking op heeft. Wel heeft de projectontwikkelaar een intentieovereenkomst gesloten met de gemeente over de ontwikkeling en realisering van het plangebied. Ook heeft de projectontwikkelaar een overeenkomst gesloten met de huidige eigenaar om de gronden in het plangebied te kopen.

De gemeente stelt dat het beroep tegen het bestemmingsplan en het exploitatieplan niet-ontvankelijk moet worden verklaard. Volgens de gemeente is de projectontwikkelaar geen belanghebbende bij deze plannen omdat de projectontwikkelaar geen eigenaar is van de gronden in het plangebied.

Daarnaast kan de intentieovereenkomst volgens de gemeente niet worden gekwalificeerd als een grondexploitatieovereenkomst als bedoeld in artikel 8.2 lid 4 Wro. In artikel 8.2 lid 4 Wro is voor het exploitatieplan bepaald dat als belanghebbende in elk geval wordt aangemerkt degene die een grondexploitatieovereenkomst heeft gesloten met betrekking tot de gronden waarop het exploitatieplan betrekking heeft of eigenaar is van deze gronden. Omdat de ontwikkelaar aan geen van deze vereisten voldoet, leidt de gemeente hier (blijkbaar) uit af dat de ontwikkelaar ook niet-ontvankelijk is in het beroep tegen het exploitatieplan.

Wat betreft de ontvankelijkheid met betrekking tot het bestemmingsplan oordeelt de Afdeling als volgt. De Afdeling is van oordeel dat de projectontwikkelaar, vanwege de intentieovereenkomst met de gemeente en de overeenkomst met de eigenaar van het onroerend goed, moet worden aangemerkt als belanghebbende. Er bestaat namelijk een reële mogelijkheid dat de projectontwikkelaar in haar belangen wordt geschaad. Opmerkelijk aan deze uitspraak is dat hieruit niet blijkt of de koopovereenkomst ‘onherroepelijk' is, zoals in eerdere jurisprudentie van de Afdeling wel als voorwaarde is gesteld. Zie bijvoorbeeld onze bijdrage van 19 april 2012. Uit de onderhavige uitspraak van 4 februari 2015 blijkt zelfs dat de projectontwikkelaar eerst ter zitting heeft gesteld dat een koopovereenkomst is gesloten. Hiermee lijkt deze uitspraak – voorzichtig gezegd – een versoepeling van het belanghebbende begrip in zich te hebben.

Met betrekking tot het beroep tegen de exploitatieplan oordeelt de Afdeling eveneens dat de projectontwikkelaar belanghebbende is. De Afdeling is het met de gemeente eens dat dat de intentieovereenkomst geen grondexploitatieovereenkomst is als bedoeld in artikel 8.2 lid 4 Wro. Echter, de Afdeling oordeelt terecht dat de in artikel 8.2 lid 4 Wro gestelde voorwaarden niet uitputtend zijn bedoeld. De bepaling staat er dus aan in de weg om de projectontwikkelaar als belanghebbende bij het exploitatieplan aan te merken op basis van een gesloten intentieovereenkomst. Uit de intentieovereenkomst volgt namelijk onder meer dat de projectontwikkelaar het gebied zal ontwikkelen en met het verhaal van de kosten op grond van het exploitatieplan zal worden geconfronteerd. Uit de uitspraak blijkt niet direct dat het feit dat de ontwikkelaar ook een koopovereenkomst gesloten heeft hierbij van belang is geweest. De vraag is dus of alleen een intentieovereenkomst al voldoende is om belanghebbende te zijn bij een procedure tegen een exploitatieplan. De toekomst zal dit moeten uitwijzen.

Bob van de Boom is niet meer werkzaam bij Wieringa Advocaten. Indien u een vraag heeft naar aanleiding van deze blog dan kunt u zich wenden tot onderstaande contactpersoon van het praktijkgebied handel- en ondernemingsrecht.

Vragen?