icon

"Ja ik wil! een wildvreemde…"

De voorzieningenrechter van de rechtbank Amsterdam wees gisteren een interessante uitspraak over programma-formats. In het geding waren twee formats: één van de Duitse producent Red Arrow en één van het Nederlandse Talpa. In beide programma's staat centraal dat twee wildvreemden bij hun eerste ontmoeting met elkaar trouwen en dat vervolgens de ontwikkeling van hun relatie in beeld wordt gebracht. Kernpunten van beide formats zijn:

  • De kandidaten leggen hun partnerkeuze volledig in handen van een team van wetenschappers en experts;
  • De kandidaten trouwen daadwerkelijk met de door het team van wetenschappers en experts geselecteerde partner en ontmoeten elkaar voor het eerst tijdens de huwelijksvoltrekking;
  • De koppels worden na het jawoord gevolgd voor een zekere periode en moeten aan het eind daarvan beslissen of ze getrouwd blijven of gaan scheiden;

Het Red Arrow programma, met de titel “Married at first sight” is vanaf september al uitgezonden in Denemarken en haalde daar hoge kijkcijfers. Een Nederlandse versie is door Red Arrow aangeboden aan zowel SBS als RTL. Het programma is uiteindelijk aangekocht door RTL. Vervolgens heeft SBS aangekondigd met een eigen soortgelijk programma te zullen komen, geproduceerd door Talpa. De roots van het format van dát programma gaan terug tot 2004. Een pilot onder de naam “Een goed begin” is uitgezonden door TV zender Talpa in een programma waarin TV formats konden worden gepitcht. Op 7 oktober 2013 heeft SBS een persbericht doen uitgaan met de aankondiging dat zij in 2014 het programma “Ja ik wil! een wildvreemdegaat uitzenden. Die naam is later aangepast in “De geheimen van een goed huwelijk“.

Red Arrow vorderde daarop in kort geding dat dit persbericht zou worden gerectificeerd en dat Talpa en SBS zou worden verboden een dergelijk programma te produceren en uit te zenden. Interessant is overigens dat daartoe niet rechtstreeks een beroep werd gedaan op het auteursrecht maar het algemene leerstuk van de onrechtmatige daad als basis werd gebruikt. Dat kwam omdat Red Arrow in belangrijke mate de met SBS gevoerde onderhandelingen in de zaak betrok (en ook eenvoudigweg sprak over het “onder een andere naam uitzenden” van het format van Red Arrow waarvoor SBS niet de rechten had gekregen).

SBS verweerde zich uiteraard met een beroep op de lange(re) geschiedenis van het format van Talpa. Bovendien voerde zij aan dat de door Red Arrow aangevoerde kernelementen niet voor bescherming in aanmerking komen, omdat die al in diverse nationale en internationale programma's te vinden zijn.

Interessant in de uitspraak is dat de Voorzieningenrechter het beroep op het algemene leerstuk van de onrechtmatige daad toch toetrekt naar een oordeel over de formats als zodanig en niet primair het onderhandelingsproces tussen Red Arrow en SBS centraal stelt:
Red Arrow doet geen beroep op auteursrechtelijke bescherming maar beroept zich op onrechtmatig handelen. Voor de vraag of SBS en Talpa onrechtmatig hebben gehandeld is in de eerste plaats van belang of het format waarop Red Arrow zich beroept, althans dat deel van het format dat door haar in het geding is gebracht, een te beschermen goed is, en als dat het geval is, of het format De geheimen van een goed huwelijk zodanig overeenstemt met het format Married at First Sight, dat SBS en Talpa gelet op de onderhandelingen tussen Red Arrow en SBS onrechtmatig handelen door dat format te produceren/ uit te zenden.”

Pas in die laatste woorden komen de onderhandelingen tussen SBS en Red Arrow terug, en dat had Red Arrow ongetwijfeld juist graag andersom gezien. Als zij gemeend had op het vlak van de format-bescherming sterk te staan, zou zij immers dáár de nadruk op gelegd hebben. De rechter stelt echter de beschermbaarheid van de formats centraal. Daar staat SBS sterk:
“Met SBS en Talpa is de voorzieningenrechter van oordeel dat deze drie elementen reeds in verschillende vormen in nationale en internationale formats/TV-programma's voorkomen. SBS heeft gewezen op (Arranged) Marriage van CBS in de Verenigde Staten en op het format Blind Marriage¸ later genaamd Een goed begin. Dit format is door Endemol gebruikt voor een pilotaflevering, die in 2005 via de zender Talpa is uitgezonden.”
Daarnaast wijst de rechter nog op de formats “I married a stranger” en “Science of love” (NBC 2006/7). (Er schijnt heel wat in het wilde weg getrouwd te worden in de wereld…)

Bovendien zijn er voor de Voorzieningenrechter voldoende verschillen tussen de beide formats en wel zodanig dat zij ieder een andere totaalindruk bieden. Bij SBS/Talpa wordt een controlegroep gevolgd waarvan de partners elkaar wél zelf hebben uitgezocht (bij bij Red Arrow/RTL niet) en worden de koppels veertien weken gevolgd (bij Red Arrow/RTL zes). Bovendien moeten de SBS koppels opdrachten volbrengen (een weekend in een klein tentje doorbrengen, een tijdje voor een baby zorgen), terwijl Red Arrow de koppels alleen maar volgt in hun dagelijks leven.
En last but not least: bij SBS/Talpa vindt de selectie plaats met “een bèta-achtige benadering” (selectie door neurowetenschappers, MRI-scans, facial recognition, DNA), terwijl bij Red Arrow/RTL een “alpha-achtige benadering” wordt gehanteerd (psychologen, seksuologen en relatietherapeuten).
Het moge zo zijn dat beide programma's zijn gebaseerd op hetzelfde thema/idee, maar aan een idee komt geen bescherming toe.

Tenslotte komt de Voorzieningenrechter alsnog toe aan de onderhandelingen tussen Red Arrow en SBS. Die maken het latere handelen van SBS niet onrechtmatig. Voor de Voorzieningenrechter is voorlopig voldoende komen vast te staan dat “dat Talpa reeds maanden, zo niet jaren bezig was met het ontwikkelen van haar format en dat zij daarover in mei 2013 en ook daarna contact heeft gehad met SBS.”
En: “Het stond haar in beginsel immers vrij om na stukgelopen onderhandelingen met de ene producent/distributeur in zee te gaan met een andere producent. Dat het op basis van de code of conduct, de ongeschreven regels in de TV-wereld, niet is toegestaan na verloren onderhandelingen met betrekking tot het onderwerp daarvan met een deels overlappend format te komen – zoals Red Arrow heeft gesteld – is, gegeven de betwisting hiervan door SBS, vooralsnog onvoldoende aannemelijk gemaakt. Zoals blijkt uit de genoemde voorbeelden van de programma's MasterChef/Topchef, Come Dine With Me/ Wie is de Chef? en Move like Michael Jackson/ My name is Michael is in de commerciële TV-branche sprake van harde concurrentie”.

Zo zit jullie wereld nu eenmaal in elkaar, lijkt de Voorzieningenrechter te zeggen. Deal with it.

Heeft u vragen?

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.
"Ja ik wil! een wildvreemde…"

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief