icon

HvJEU: beschikbaar stellen van CD + afspeelapparatuur = openbaarmaking

Ik dacht altijd dat ik een (gematigd) positivist was. Nee, geen aarzelende aanhanger van de Koot&Bie creatie De Positivo's; ik bedoel een rechtspositivist. Dat is, kort door de bocht geformuleerd, iemand die de filosofie huldigt dat het recht is wat het is, en moet worden bekeken zoals het zich aan ons manifesteert (voor een wat uitgebreidere uitleg: klik hier). Zo is een uitspraak van een hoog rechterlijk college rechtscheppend. Dus zeker als de hoogste Europese rechter, het Hof van Justitie van de Europese Unie te Luxemburg (HvJEU), een uitspraak doet die een rechtsbegrip nader uitlegt, dan zal die uitleg moeten worden gevolgd. Dacht ik altijd.

Maar de manier waarop het HvJEU de laatste tijd in het intellectuele eigendomsrecht tekeer gaat noodzaakt mij toch die opvattingen wat bij te stellen. Gisteren deed het Hof twee uitspraken die dat weer eens onderstrepen.

Zoals u weet is het Europese auteursrecht in de Richtlijn Auteursrecht in de Informatiemaatschappij uit 2001 (implementatie 2004) stevig geharmoniseerd. Steviger dan ooit, want deze richtlijn richtte zich (anders dan eerdere auteursrechtelijke richtlijnen) óók op wat voor ons de kernbegrippen van het auteursrecht zijn: openbaar maken en verveelvoudigen. Sterker: voor veel landen introduceerde de Richtlijn voor het eerst dergelijke algemene blanketbegrippen. Anders dan in Nederland bevatten de auteurswetten van die landen veeleer opsommingen van vormen van verveelvoudigen en openbaar maken. De Richtlijn verschafte hen de begrippen “Reproduction right” en (belangrijker) “Right of communication to the public” en “Distribution right”. De laatste twee begrippen zijn ruwweg te vertalen met “immaterieel openbaar maken” en “materieel openbaar maken”, al zijn die Nederlandse begrippen ruimer. Hoe dan ook: door de Richtlijn zijn onze auteursrechtelijke kernbegrippen op zijn minst gedeeltelijk het acquis communautaire ingetrokken, hetgeen betekent dat het HvJEU de hoogste rechter is die over de betekenis ervan oordeelt. En dat hebben de rechters in Luxemburg gisteren dus gedaan.

Daarbij ging het in beide gevallen om de omvang van het begrip “right of communication to the public” uit de Richtlijn. Wij zien dat dus als vallend onder ons ruime begrip “immateriële openbaarmaking”, waaronder we verstaan: openbaarmaking in niet tastbare vorm, dus door vertonen, ten gehore brengen, etc. van een werk (en niet door het in het verkeer brengen van exemplaren).

Naar Nederlands recht spreken wij steeds van een nieuwe vorm van immateriële openbaarmaking, zodra daarbij een autre organisme betrokken is. Dat wil zeggen: zodra er gelijktijdige openbaarmaking plaatsvindt door een nieuwe “exploitant”.
Laat ik als voorbeeld een popconcert nemen dat live op de radio wordt uitgezonden. Eerste openbaarmaking: door de organisatoren van het concert aan de bezoekers daarvan. Gelijktijdige tweede openbaarmaking: door de omroep aan haar luisteraars. Derde: door de kabelexploitant aan zijn abonnees. Vierde: door de cafébaas / hotelier / tandarts naar zijn klanten / gasten / patiënten. Die tussenschakels zetten die radio niet voor niets aan. Daardoor voelt de gast zich prettiger, is de patiënt meer op zijn gemak, etc. Deze aanbieders van de muziek profiteren dus mee. De badgast die aan het strand zijn radio keihard aan heeft staan doet dat niet (ook al kunnen mensen in de omgeving, al dan niet vrijwillig, meeluisteren). Hij heeft geen beroeps- of bedrijfsbelang bij het laten horen van de muziek en maakt daarom juridisch gezien niet openbaar.

Een goed systeem, dat in een hele serie uitspraken (van het Caféhouder arrest, via het arrest Wasserij De Zon naar het Kabel tv-arrest) door de Hoge Raad tot stand is gebracht. Ook bij mijn studenten heeft het altijd weerklank gevonden: “Ja, dat is eerlijk. Al die vervolg-openbaarmakers worden er immers beter van dat iemand die muziek heeft gecreëerd”. En zo is het.

Maar toen kwam de Richtlijn, met o.a. dat nieuwe begrip “recht van mededeling aan het publiek”. En nu dus het HvJEU met haar uitleggende uitspraken. Daarover (vanwege de omvang) meer in onderstaande blog.

Heeft u vragen?

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.
HvJEU: beschikbaar stellen van CD + afspeelapparatuur = openbaarmaking

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief