icon

Eigendomsvoorbehoud; ook bescherming in faillissement?

Mijn eerdere weblog over het eigendomsvoorbehoud zal in ik deze weblog iets uitbreiden op het gebied van de uitoefening van een eigendomsvoorbehoud in faillissement. Een kwestie waar veel bedrijven in deze tijd mee te maken zullen hebben en krijgen. In sommige gevallen kan een crediteur (schuldeiser) aan het algehele faillissementsbeslag ontkomen met een beroep op een overeengekomen eigendomsvoorbehoud.

Een faillissement kan worden gezien als een algeheel beslag op het vermogen van de gefailleerde. Er wordt een curator benoemd die is belast met het beheren en vereffenen van de goederen van de gefailleerde. De curator moet de opbrengst van de goederen verdelen onder de schuldeisers met inachtneming van ieders recht. In beginsel blijft een koopovereenkomst bestaan in geval van een faillissement. De koper is en blijft verplicht tot betaling van de koopsom en de verkoper is verplicht tot (bijvoorbeeld) levering van de goederen. Stel dat de verkoper zich de eigendom van de goederen heeft voorbehouden totdat hij volledige betaling van de koopsom heeft ontvangen, dan blijft dat ook na een faillissement van de koper gelden. Het faillissementsbeslag raakt de goederen die onder eigendomsvoorbehoud zijn geleverd in beginsel niet. De failliete koper die niet heeft betaald is geen eigenaar geworden van de goederen. Toch kan de curator de uitoefening van het eigendomsvoorbehoud bemoeilijken.

Uiteraard kunnen bij de uitoefening van een eigendomsvoorbehoud in faillissement dezelfde moeilijkheden spelen als daarbuiten, zoals bijvoorbeeld de ondefinieerbaarheid van de goederen vanwege verwerking in een productieproces of bijvoorbeeld de levering van soortgelijke producten door andere leveranciers. In zijn algemeenheid geldt dat de curator zorgvuldig moet handelen ten aanzien van het vaststellen van de rechten van derden. Dat is voor de curator vaak lastig, omdat hij het gefailleerde bedrijf pas net kent en zich in korte tijd alle ins en outs eigen moet maken. Een nauwkeurig geformuleerd beding terzake van het eigendomsvoorbehoud en een praktische uitwerking daarvan (in verband met de herkenbaarheid van de goederen) is zeker in het geval van een faillissement heel behulpzaam.

Een veel voorkomende bemoeilijking in een faillissement waar een eigendomsvoorbehoud speelt is de zogenaamde afkoelingsperiode. Zo’n afkoelingsperiode (meestal voor de duur van twee maanden) geeft de curator de tijd en ruimte om de boedel te inventariseren en te voorkomen dat schuldeisers al dan niet terecht hun rechten gaan uitoefenen ten koste van andere schuldeisers of bijvoorbeeld de mogelijkheden voor een verkoop van de onderneming als ‘going concern’.

De verkoper met een eigendomsvoorbehoud zal dus even pas op de plaats moeten maken als er sprake is van een afkoelingsperiode. Alleen met machtiging van de rechter-commissaris kan de curator de verkoper de ruimte geven om zijn goederen terug te halen tijdens de afkoelingsperiode. Daarvan zal sprake kunnen als de waarde van de goederen snel afneemt en grote schade zal ontstaan door het afwachten van de afkoelingsperiode.

Na afloop van de afkoelingsperiode kan de verkoper de curator vragen of hij de overeenkomst wil nakomen en tot betaling over zal gaan (althans zekerheid zal stellen). Als dat niet gebeurt, zal de overeenkomst worden ontbonden en zal de verkoper de goederen opeisen. Dit wijkt niet af van de situatie buiten faillissement. De curator zal in sommige gevallen snel willen handelen bijvoorbeeld als hij de mogelijkheid heeft om een verkoop ‘going concern’ te realiseren. Duidelijk is dat de verkoper alert zal moeten zijn op een mogelijk faillissement van zijn afnemer. Hij zal zijn positie en zijn wensen daaromtrent zo snel mogelijk onder de aandacht van de curator dienen te brengen om bijvoorbeeld niet voor een voldongen overname te komen te staan, met alle mogelijke nadelige gevolgen van dien.


Marieke Oosterhuis is niet meer werkzaam bij Wieringa Advocaten. Indien u een vraag heeft naar aanleiding van deze blog dan kunt u zich wenden tot onderstaande contactpersoon van het praktijkgebied vennootschapsrecht.

Heeft u vragen?

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.
Eigendomsvoorbehoud; ook bescherming in faillissement?

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief