icon

Het gevaar van standaardclausules

Nu de commerciële handelspraktijk zich steeds verder internationaliseert, kan men in Nederland op het gebied van het contracteren steeds meer invloeden zien opdoemen uit Angelsaksische landen. Zo is het gebruik van standaardclausules afkomstig uit deze landen in de afgelopen jaren sterk in populariteit toegenomen. Termen als entire agreement clause, hardship clause, termination clause en modification clause zijn reeds geruime tijd ingebed in de Nederlandse commerciële handelspraktijk.

Dergelijke standaardclausules (zogeheten Boilerplate-clausules) worden ten aanzien van verschillende onderwerpen gehanteerd, zoals de interpretatie van de overeenkomst, geheimhouding door partijen, aanzeggingen en mededelingen, transactiekosten, rechtskeuze, forumkeuze, rechten van derden en de volledigheid van de overeenkomst.

Hoewel in Nederland als uitgangspunt geldt dat bij de uitleg van een overeenkomst het aankomt op de zin die partijen in de gegeven omstandigheden over en weer redelijkerwijs aan de bepalingen mochten toekennen en op hetgeen zij te dien aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten (het zogenoemde Haviltex-criterium), hanteert de Hoge Raad steeds vaker de taalkundige uitleg (zie ondermeer HR 9 april 2010, LJN BK1610). Gehanteerde standaardclausules leggen zodoende ook steeds meer gewicht in de schaal bij geschillen over de uitleg van de overeenkomst.

Dit leidt ertoe dat standaardclausules een handzaam instrument kunnen zijn om van tevoren bepaalde onderdelen van de overeenkomst duidelijk te omlijnen, en zodoende het risico weg te nemen dat bij een geschil tussen partijen de overeenkomst op een andere wijze wordt uitgelegd dan je bij het sluiten van de overeenkomst voor ogen had.

Het gevaar schuilt echter in het te laks omgaan met dergelijke standaardclausules, meer in het bijzonder het klakkeloos kopiëren en plakken van clausules in allerhande overeenkomsten. Zo kon het volgende gebeuren: partijen nemen een entire agreement clause in hun overeenkomst op. Eén van die partijen begint later een procedure (in dit geval ging het over de hoogte van de door hem te ontvangen toelage) en kreeg vervolgens van het Hof te horen, dat een door deze partij al eerder tijdens de contractsonderhandelingen ontvangen toelage, dient te worden gerestitueerd (en dus het omgekeerde bereikt). En wel omdat de clausule bepaalt dat de overeenkomst in de plaats treedt van alle voorafgaande overeenkomsten, inclusief de afspraak tussen partijen over die eerder ontvangen toelage. Het cassatieberoep tegen het arrest van het Hof strandde.

Omdat standaardclausules doorgaans hun herkomst vinden in Angelsaksische landen, en de handelspraktijk zoals gezegd steeds verder globaliseert, plegen contractanten daarnaast nogal eens de Engelse teksten van standaardclausules over te nemen, zonder deze eerst naar het Nederlands te vertalen en te controleren of de bewoordingen in lijn zijn met het Nederlands recht. Zo kan men bij de term termination afvragen of dit naar Nederlands recht moet worden gelezen als een ontbinding of een vernietiging. Dergelijke taalverschillen leiden tot onduidelijkheden bij de uitleg van de overeenkomst, juist datgene waar standaardclausules tegen trachten te behoeden.

Het simpelweg kopiëren van standaardclausules, waarvan achteraf blijkt dat de bewoordingen niet geheel overeenstemmen met de verdere inhoud van de overeenkomst of de wet, kunnen catastrofale gevolgen hebben voor de rechtspositie van de gebruiker. Het is daarom raadzaam om bij het hanteren van standaardclausules altijd de nodige opmerkzaamheid in acht te nemen. Wij zijn u daarbij graag van dienst.


Christopher Seine is niet meer werkzaam bij Wieringa Advocaten. Indien u een vraag heeft naar aanleiding van deze blog dan kunt u zich wenden tot onderstaande contactpersoon van het praktijkgebied contracten.

Heeft u vragen?

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.
Het gevaar van standaardclausules

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief

Schrijf u in voor onze nieuwsbrief